Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2014

Φιλοσοφία: ερωτήσεις τράπεζας θεμάτων

      Σχόλιο 1. Τα θέματα της Α’ Ομάδας (δηλ. της τράπεζας) που υποτίθεται, όπως ισχύει και στα συναφή μαθήματα Ιστορίας, Κοινωνιολογίας κλπ, αφορούν στην κατανόηση της  ύλης, περιλαμβάνουν και ερωτήσεις που απαιτούν συνθετική και κριτική σκέψη, ερωτήσεις δηλαδή που ανήκουν  στην Β’ Ομάδα, τις οποίες επιλέγουν οι διδάσκοντες...
       Σχόλιο 2.  Στη σχετική ιστοσελίδα που έχουν αναρτηθεί οι ερωτήσεις, σύμφωνα και με το «πολιτικώς ορθό», παρέχεται  η δυνατότητα αποστολής παρατηρήσεων  για λάθη «εκ παραδρομής» όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται... Μόνο που στη φόρμα που πρέπει να συμπληρώσει κανείς δεν περιλαμβάνεται το μάθημα της Φιλοσοφίας...

                             ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. 

1.«Φιλοσοφία θα πει να βρίσκεσαι καθ’ οδόν», υποστήριξε ο Γιάσπερς. Να εξηγήσετε με συντομία τη φράση[σελ. 8-9]
2.Ο Βίτγκενσταϊν, ορίζοντας τη φιλοσοφία, ισχυρίζεται ότι αρχίζει με μια «διανοητική δυσφορία». Να εξηγήσετε σύντομα τι σημαίνει η φράση. [σ. 8-9]
3.Τι σημαίνουν οι χαρακτηρισμοί «οριακά», «έσχατα» και «θεμελιώδη» τους οποίους αποδίδουμε στα φιλοσοφικά ερωτήματα;[σ. 8]
4.«Σήμερα μόνο οι εγκληματίες τολμούν να βλάψουν άλλους ανθρώπους χωρίς να επικαλεστούν τη φιλοσοφία», αναφέρει ο Μούζιλ. Πώς συνδέεται αυτή η φράση με την καταχρηστική χρήση της λέξης «φιλοσοφία»; [σ. 8-9]
5.Ο Σωκράτης παρομοιάζεται από τον Μένωνα με σελάχι της θάλασσας, που ηλεκτρίζει όποιον το πλησιάζει και το αγγίζει και ναρκώνει το μυαλό και το στόμα του ώστε να μην μπορεί να του απαντήσει. Να εξηγήσετε με συντομία τι σημαίνει η παρομοίωση. [η φράση βρίσκεται στο κείμενο 2., σελ. 11, η απάντηση στις σ. 8-9]
6.Να αναφέρετε τους τέσσερις (4) βασικούς στόχους της φιλοσοφικής δραστηριότητας, επεξηγώντας με συντομία τον καθένα από αυτούς. [σελ. 14-16]
7.Να καταγράψετε τους βασικούς κλάδους της φιλοσοφίας και να αντιστοιχίσετε καθέναν με ένα κεντρικό φιλοσοφικό ερώτημα.[14-16]
8.Υπάρχουν πράγματα που τα θεωρούμε αυτονόητα. Πώς η φιλοσοφία ανατρέπει αυτή τη βεβαιότητα; [σ. 14]
9.Σας δίνεται ο συλλογισμός:
Το νερό σταματάει τη δίψα
Η θάλασσα είναι νερό
......................................
Η θάλασσα σταματάει τη δίψα
Να αξιολογήσετε τον συλλογισμό ως προς την εγκυρότητά του. [σελ 20: 2. Επιχειρήματα]
10.Δεδομένου ότι πολλές επιστημονικές θεωρίες έχουν ως αφετηρία μεταφυσικές αντιλήψεις για την πραγματικότητα, υπάρχει τρόπος να διακρίνουμε τις επιστημονικές από τις μεταφυσικές προτάσεις; Να τεκμηριώσετε σύντομα την απάντησή σας. [σελ. 20-21: 3. Φιλοσοφία και επιστήμες]
11.«Η λέξη “φιλοσοφία” σημαίνει κάτι που στέκει “πάνω” ή “κάτω” από τις επιστήμες, αλλά όχι “δίπλα” σ’ αυτές», υποστηρίζει ο Βίτγκενσταϊν. Να εξηγήσετε με συντομία τι σημαίνει η πρόταση.[σελ. 21].
12.Ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν-Πολ Σαρτρ σε όλη του τη ζωή ασχολήθηκε δραστήρια με τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας του και της εποχής του. Αυτή η στάση του αιτιολογείται στο πλαίσιο της φιλοσοφικής του δραστηριότητας; Να τεκμηριώσετε με συντομία τη θέση σας.[25-26]
13.Να υποστηρίξετε με συντομία ότι η φιλοσοφική δραστηριότητα είναι χρήσιμη και απαραίτητη στην εποχή μας.[25-26]
14.«Ρrimum vivere, deinde philosophari» (=πρώτα να ζει κανείς και μετά να φιλοσοφεί): είναι ένα πολύ γνωστό λατινικό ρητό. «Η φιλοσοφία μας διδάσκει να ζούμε», υποστηρίζει, από την άλλη ο Μονταίν. Να διατυπώσετε τεκμηριωμένα τη δική σας θέση για τη σχέση της φιλοσοφίας με τη ζωή.[25-26]
15.Ο στρατηγός Ντε Γκολ, πρόεδρος της Γαλλίας την εποχή των γεγονότων του Μάη του ’68, αρνήθηκε να διατάξει τη σύλληψη του φιλοσόφου Ζαν-Πολ Σαρτρ που συμμετείχε στη φοιτητική εξέγερση. Επικροτείτε τη στάση του; Να τεκμηριώσετε με συντομία τη θέση σας.[25-26]

                         ΟΡΙΣΜΟΙ:      
   
γνωσιολογία[σ. 19], μεταφυσική/οντολογία[σ.19],πρακτική φιλοσοφία[σ. 19], αξιολογία [σ. 19], Λογική[σ.19], επιχείρημα [σ.20]

                                 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.

1.Να αναδιατυπώσετε την πλατωνική θεωρία των Ιδεών και τις ενστάσεις του Αριστοτέλη σε αυτή τη θεωρία.[36-37]
2.Με ποια επιχειρήματα θα μπορούσε κάποιος να ανασκευάσει τη δυϊστική θεωρία του Πλάτωνα;[36-37]
3. Πώς μπορούμε να συλλάβουμε την έννοια «γενναιότητα»:
α) σύμφωνα με τον Πλάτωνα και β) σύμφωνα με τους εμπειριστές φιλοσόφους;[σελ. 36-37]
4. Ποιες είναι οι ομοιότητες μεταξύ της θεωρίας του Αριστοτέλη και της θεωρίας των εμπειριστών για τις καθολικές έννοιες; [σελ.36-37]
5. Πώς, σύμφωνα με τους εμπειριστές φιλοσόφους, φτάνουμε στις καθολικές έννοιες; Χρησιμοποιήστε ένα παράδειγμα[37].
6. Με ποια επιχειρήματα οι νομιναλιστές απορρίπτουν την ύπαρξη των καθολικών εννοιών και πώς τα κρίνετε; [37-38]
7. «Είναι η πράξη που δίνει στις λέξεις το νόημά τους», γράφει ο Βίτγκενσταϊν. Να εξηγήσετε με συντομία τη θεωρία του, όπως αποτυπώνεται σε αυτή τη φράση. [σελ. 38]
8. «Το παλιό ρόδο υπάρχει μόνο ως όνομα, κρατάμε γυμνά ονόματα», γράφει ο Έκο στο μυθιστόρημά του Το όνομα του ρόδου. Να κατατάξετε την άποψή του σε μία από τις θεωρίες για το νόημα, παρουσιάζοντας συγχρόνως τις βασικές της
θέσεις. [σελ. 36-38]
9.Ποια είναι τα τρία (3) χαρακτηριστικά των συλλογισμών; Να δημιουργήσετε έναν δικό σας συλλογισμό του σχήματος:
Μ-Κ
Μ-Υ
Υ-Κ


           ΟΡΙΣΜΟΙ:    
 Ιδέες (πλατωνικές) [σελ.36], δυϊσμός (πλατωνικός)[σ.36], καθολικές έννοιες [36-37],  νομιναλισμός(ονοματοκρατία) [σ. 37], επιτελεστική λειτουργία της γλώσσας [σ.38], πλάτος έννοιας (και με χρήση παραδείγματος) [σ.53], βάθος έννοιας (και με χρήση παραδείγματος)[53], ειδοποιός διαφορά[53].