πώς γίνεται η ζωή ενός ληστή ποίημα και μετά τραγούδι κι ύστερα ταινία; [σύμπλευση ιστορίας,ποίησης,μουσικής,σινεμά]

θωμάς γκαντάρας , ληστής

Ο ληστής, που καταγόταν από την Άκρη Ελασσόνος, βγήκε στο κλαρί τον Ιούλιο του 1918, επειδή είχε λιποτακτήσει απʼ τον στρατό, για να σκοτώσει έναν τσιφλικά που είχε βιάσει τη σύζυγό του. Ο Γκαντάρας, επικηρυγμένος το 1922 με το ποσό των 40.000 δρχ., ένα βράδυ φόρεσε τη φουστανέλα και τα ασημένια τσαπράζια του και πήγε κρυφά στο σπίτι του περίφημου τρικαλινού φωτογράφου Αθανάσιου Μάνθου. Κατέβηκε αθόρυβα απʼ τη σκεπή, σε στιλ ριφιφί, μπήκε και ξύπνησε τον Μάνθο για να πάει να τον φωτογραφήσει μαζί με την ληστοσυμμορία του, επειδή καταλάβαινε πως το τέλος τους πλησίαζε.

Ο Θωμάς Γκαντάρας σκοτώθηκε στην θέση Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών, κοντά στο Μαυρέλι, αρχές Αυγούστου του 1923, από τον μαυρελίτη κυνηγό Γεώργιο Σιακαβάρα, ο οποίος συμμετείχε στο απόσπασμα που τον καταδίωκε. Το κεφάλι του Γκαντάρα κόπηκε, μεταφέρθηκε στο Γερακάρι και κατόπιν εκτέθηκε σε κοινή θέα στην Καλαμπάκα στις 6 Αυγούστου 1923, για παραδειγματισμό. Ο Θωμάς Γκαντάρας άφησε ορφανά ένα γιο και δυο κόρες, την Βασιλική και την Ελένη. Την Ελένη πρόλαβε και την έδωσε, νήπιο, προς φύλαξη στο δήμαρχο Καλαμπάκας Ραμμίδη. Οι δυο γυναίκες αντάμωσαν μεταξύ τους, για πρώτη φορά, το 1998.

ο πρόωρα χαμένος [1948-1987] ποιητής Χρήστος Μπράβος
[που καταγόταν από τη Δεσκάτη Γρεβενών] έγραψε το ποίημα: 

«Όπου στα 1923, ο επικηρυγμένος Θωμάς Γκαντάρας, ο ληστής, αποφασίζει να φωτογραφηθεί».

O φωτογράφος των Tρικάλων A. Mάνθος

έπαιρνε νύχτα τα στενά για το Bαρούσι.

Tους γάμους θα σκεφτόταν ως το σπίτι του

και τους θανάτους, που εκράτησε για πάντα.

Mα πιo πολύ στο βράδι εγυρνούσε του Aυγούστου

που πόρτες έκλεισε βαριά, έλυσε τα σκυλιά

κλέφτης μην έρθει κι έπεσε

για τον δίκαιο τον ύπνο.

Δεν άκουσε σκυλί, πόρτα να τρίξει·

κι απ’ τον φεγγίτη της σκεπής

τον είδε που γλιστρούσε-

άγγελος με τα δόντια στο μαχαίρι.

ο θεσσαλός τραγουδοποιός Θανάσης Παπακωνσταντίνου το διασκεύασε στο δίσκο ''Βραχνός Προφήτης''  ως εξής :

          Α. Μάνθος

Ο φωτογράφος των Τρικάλων Α. Μάνθος

έπαιρνε νύχτα τα στενά γυρνώντας σπίτι του

τους γάμους θα σκεφτότανε αλλά και τους θανάτους

που εκράτησε παντοτινά στο ακριβό χαρτί

Μα πιο πολύ θυμότανε το βράδυ του Αυγούστου

που πόρτες έκλεισε βαριά, έλυσε τα σκυλιά

κλέφτης μην έρθει κι έπεσε για του δικαίου τον ύπνο

κλέφτης μην έρθει κι έπεσε όπως κάθε φορά

Μήτε που άκουσε σκυλί, θυρόφυλλο να τρίζει

και απ' το φεγγίτη της σκεπής τον είδε να γλιστρά

από την άκρη Άγγελος, στα δόντια το μαχαίρι

Άγγελος, Εξάγγελος, μας ήρθε από μακριά

τέλος ο Βασίλης Κοσμόπουλος εμπνεόμενος απ' το τραγούδι σκηνοθέτησε την ταινία:

         Ο φωτογράφος των Τρικάλων

άϊντε σου κλαιν' τα δέντρα, όλα βρε Γκαντάρα, σου κλαιν' και τα κλαδιά..

ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ

σχετικά με τους ληστές/λήσταρχους:

για τις συμμορίες των θρυλικών Γιαγκούλα,Νταβέλη κ.ά. : 

εδώ , εδώ , εδώ , εδώ , εδώ , εδώ ,εδώ

στην παρανομία τ' όνομά μου πρώτο, λήσταρχος νταβέλης,λήσταρχος μπουρλότο..

για το έργο "Τα παλληκάρια τα καλά συντρόφοι τα σκοτώνουν'': εδώ

για τα ληστρικά μυθιστορήματα : εδώ

για το μυθιστόρημα "Μπέσα για μπέσα'': εδώ

για το μυθιστόρημα ''Οι λησταί στα πρόθυρα των Αθηνών'' : εδώ

Υ.Γ. 1

Δύο ακόμη ποιήματα του Χρήστου Μπράβου :

Νανούρισμα

Μες στου νεκρού το μάτι

κοιμούνται δέντρα και πουλιά.

Βγαίνουν με το φεγγάρι

τα παιδιά, λεν για τους ζωντανούς

μετρούν τα χρόνια·

φύλλα μασούν της λησμονιάς

και τραγουδάνε.

Τ’ ακούνε οι όμορφες, ξυπνούν

τ’ ακούνε οι κολασμένες, βγαίνουν κρυφά

στη μαύρη χλόη απάνω

τα κοιμούνται.

Μα οι μάνες που μαραίνονται

για τις χαρές δεν ξέρουν

του άλλου κόσμου.

        Ήμερος ύπνος

Χιόνι σεντόνι τρυφερό για του φιδιού τον ύπνο.

Χιόνι και πένθιμο σκυλί βραχνός προφήτης.

Με νύχια παγωμένα ο λύκος κρύβεται.

Με φόβο οι ζωντανοί την πόρτα κλείνουν.

Κοιτάς απ’ το παράθυρο: Καπνίζουν τα πηγάδια.

Χιόνι· κι ανάψαν τη φωτιά στον κάτω κόσμο.

Ο κυνηγός στο πέρασμα το σπίρτο πίνει.

Τον λύκο, που εχύμηξε πίσω του, δεν τον βλέπει.

Νύχτα με πένθιμο σκυλί στον σάπιο φράχτη.

Κι οι πεθαμένοι ακούν· και περιμένουν.

και η αξιοποίησή τους από το θ. παπακωνσταντίνου:

Προοίμιο:

Μέσα στου νεκρού το μάτι

δέντρα βλέπω και πουλιά.*

Χιόνι, σεντόνι τρυφερό

για του φιδιού τον ύπνο.

Χιόνι και πένθιμο σκυλί,

βραχνός προφήτης.

Κι όμως το πιο γλυκό βιολί

το παίζει ο θάνατος.

Κοιτάς απ' το παράθυρο,

καπνίζουν τα πηγάδια.

Χιόνι κι ανάψαν τις φωτιές

στον κάτω κόσμο.

Κι όμως το πιο γλυκό βιολί

το παίζει ο θάνατος.

Ο κυνηγός στο πέρασμα

το σπίρτο πίνει.

Το λύκο που εχίμηξε

πίσω του δεν τον βλέπει.

* Στο Προοίμιο οι φωνές αυτοσχεδίασαν πάνω στην παραδοσιακή μελωδία: «Τι κακό 'κανα ο καημένος».

Υ.Γ. 2

μαύρη ζωή που κάνουμε εμείς οι μαύροι κλέφτες..


οι ληστές πότε θεωρούνται ''αποβράσματα'' και πότε μυθοποιούνται, όπως στα κλέφτικα τραγούδια.ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις στους κλεφταρματολούς και τους ''διαδόχους'' τους περιλαμβάνονται στο αφιέρωμα της εφημ. Καθημερινή : εδώ

είναι όμως όλοι οι ληστές άξιοι θαυμασμού; ή έστω συγχώρεσης όπως
εκείνος ο ληστής που είπε στο Χριστό "Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου'';
[ενώ ο άλλος ληστής: ''ει συ ει ο Χριστός, σώσον σεαυτόν και ημάς'']

ο ν. γκάτσος πάντως αποφαίνεται: υπάρχουν και ευαίσθητοι ληστές :

παρόμοια άποψη μοιάζει να έχει κι ο λ. παπαδόπουλος:

ο bob dylan στο «All Along The Watchtower» βάζει έναν ληστή να συνομιλεί με έναν παλιάτσο:

αργότερα ο δ. σαββόπουλος θα το διασκευάσει ως ''ο παλιάτσος κι ο ληστής'' :

  

ενδιαφέρουσα παρουσίαση του τραγουδιού : εδώ