2 Νοεμβρίου: αγίων Ακινδύνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου, Οδυσσέα (Ελύτη)

Ένα αυτοβιογραφικό ποίημα του Ελύτη, που γεννήθηκε στις 2 του Νοέμβρη, ανήμερα των μαρτύρων Ακινδύνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου...
             
Κατά την Ανθούλα Δανιήλ (εδώ) η σημειολογία των ονομάτων των τριών μαρτύρων εμπεριέχει το καζαντζακικό "Δε φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι ελεύθερος"

ΑΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΥ, ΑΝΕΜΠΟΔΙΣΤΟΥ

Τώρα, στη βάρκα οπού κι αν μπεις άδεια θα φτάσει
Εγώ αποβλέπω· σ' έναν μακρύ θαλασσινό Κεραμεικό
Με Κόρες πέτρινες και πού κρατούν λουλούδια. Θα 'ναι νύχτα και
Αύγουστος
Τότε που αλλάζουν των αστερισμών οι βάρδιες. Και τα βουνά
ελαφρά
Γιομάτα σκοτεινόν αέρα στέκουν λίγο πιο πάνω απ' τη γραμμή του
ορίζοντα
Οσμές εδώ ή εκεί καμένου χόρτου. Και μια λύπη άγνωστης γενεάς
Που από ψηλά
κάνει ρυάκι πάνω στην αποκοιμισμένη θάλασσα

Λάμπει μέσα μου κείνο πού αγνοώ. Μα ωστόσο λάμπει

Αχ ομορφιά κι αν δεν μου παραδόθηκες ολόκληρη ποτέ
Κάτι κατάφερα να σου υποκλέψω. Λέω: κείνο το πράσινο κόρης
οφθαλμού που πρωτο-

Εισέρχεται στον έρωτα και τ'άλλο το χρυσό, που όπου κι αν το
τοποθετείς ιουλίζει.
Τραβάτε τα κουπιά οι στα σκληρά εθισμένοι. Να με πάτε κει που
οι άλλοι παν
Δε γίνεται. Δεν εγεννήθηκα ν'ανήκω πουθενά
Τιμαριώτης τ' ουρανού κει πάλι ζητώ ν' αποκατασταθώ
Στα δίκαιά μου. Το λέει κι ο αέρας
Από μικρό το θαύμα είναι λουλούδι και άμα μεγαλώσει θάνατος

Αχ ομορφιά συ θα με παραδώσεις καθώς ο Ιούδας
Θα 'ναι νύχτα και Αύγουστος. Πελώριες άρπες που και που
θ' ακούγονται και
Με το λίγο της ψυχής μου κυανό ή Όξω Πέτρα μέσ' από τη μαυρίλα
Θ'αρχίσει ν'αναδύεται. Μικρές θεές, προαιώνια νέες
Φρύγισσες ή Λυδές με στεφάνι ασημί και με πρασινωπά πτερύγια
γύρω μου άδοντας θα συναχτούν
Τότε πού και του καθενός τα βάσανα θα εξαργυρώνονται
Χρώματα βότσαλου πικρού: τόσα
Με περόνες πόνου όλες σου ο! αγάπες: τόσα
Του βράχου η τύρφη και του άφραχτου ύπνου σου η φρικαλέα
        ραγισματιά: δυο φορές τόσα

Ώσπου κάποτε, ο βυθός μ' όλο του το πλαγκτόν κατάφωτο
Θ'αναστραφεί πάνω από το κεφάλι μου. Κι άλλα ως τότε
ανεκμυστήρευτα
Σαν μέσ' από τη σάρκα μου ιδωμένα θα φανερωθούν
Ιχθείς του αιθέρος, αίγες με το λιγνό κορμί κατακυμάτων
κωδωνοκρουσίες του Μυροβλήτη

Ενώ μακριά στο βάθος θα γυρίζει ακόμα η γη με μια βάρκα μαύρη
κι άδεια χαμένη στα πελάγη της.

                                         από τα "Ελεγεία της Οξώπετρας" (1991) 

πρόταση για την επέτειο του Πολυτεχνείου: τότε και τώρα

 Βίντεο όπου ενσωματώνονται τραγούδια/χορευτικά/εικόνες/βίντεο
 με βλέμμα στο τώρα: εδώ

         

                            δομή

      

- βίντεο με στίχους του Τ. Λειβαδίτη σε μουσική Γ. Τσαγκάρη

  και χορευτικό «Τραγουδάω...»

- τραγούδι (χορωδία): Νοέμβρης ’90 (Δ. Τσακνής)

                    τότε...

-ηχητικά αποσπάσματα από ραδιοφωνικό σταθμό Πολυτεχνείου

-εκφώνηση 24 επίσημων νεκρών Πολυτεχνείου 

(υπόκρουση: «Death is the road to awe» του Clint Mansell)

-τραγούδι (χορωδία): Το προσκύνημα (Ιάκ. Καμπανέλης- Στ. Ξαρχάκος)

-ανάγνωση κειμένου*: «πώς θα μιλούσε σήμερα σε 17χρονους μαθητές ένας από τους 24 νεκρούς, ο Διομήδης Κομνηνός, 17χρονος μαθητής το 1973»

-χορευτικό: «Run boy run» (Woodkid)

-βίντεο με διώξεις, βασανιστήρια, λογοκρισία χούντας (από τηλεοπτικές εκπομπές «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα», «Μηχανή του χρόνου» και από κανάλι στο youtube του χρήστη «sikostekefali»)

-δραματοποίηση ποιήματος Τούρκου συγγραφέα και ακτιβιστή Αζίζ Νεσίν « Σώπα μη μιλάς»

                   τώρα...

-χορευτικό: «Άμα τα πάρω» (Κίτρινα ποδήλατα)

-βίντεο για σύγχρονη ανθρωπιστική κρίση (από κανάλι στο youtube του χρήστη «irapli»)

-τραγούδι (χορωδία): Άννα μην κλαις (Μπ. Μπρεχτ – Θ. Μικρούτσικος)

-βίντεο για σύγχρονη μετανάστευση (από τηλεοπτικές εκπομπές «Αληθινά σενάρια» και «Έρευνα»)

-εικόνες δραματικών στιγμών ελληνικής ιστορίας από το 1922 ως σήμερα με μουσική υπόκρουση την εισαγωγή του τραγουδιού «Μάνα μου Ελλάς» (Ν. Γκάτσος- Στ. Ξαρχάκος) 

-τραγούδι (χορωδία): Μάνα μου Ελλάς

-ηχητικά αποσπάσματα από δελτία ειδήσεων και

 δραματοποίηση/χορευτικό: Άντε να σταθώ στα πόδια μου (Λ. Μπαλάφας- Γ. Ν. Ζερβάκης)

* «Ονομάζομαι Διομήδης Κομνηνός... ή μάλλον… ονομαζόμουν.. δεν υπάρχω πια... ούτε και ξέρω πώς θα ήμουν σήμερα. το μόνο που ξέρω με σιγουριά είναι ότι θα τελείωνα το πολυτεχνείο. το Νοέμβρη του 1973 είχα επιτύχει στις εισαγωγικές εξετάσεις... αλλά δεν πρόλαβα  να σπουδάσω. με προλάβανε οι συνταγματάρχες και με έκαναν… ήρωα. έμαθα μάλιστα  ότι η ματωμένη μπλούζα μου έφτασε μέχρι τη μακρινή Χιλή, όπου σκοτώθηκε την ίδια χρονιά ο εκλεγμένος πρόεδρός της, ο Σαλβαντόρ Αλιέντε, και η χήρα του σκούπισε με την μπλούζα μου τα δάκρυά της.  και στην Ελλάδα ακόμη ακούω το όνομά μου στις σχολικές γιορτές ως ένας από τους ήρωες εκείνης της βραδιάς. ούτε κι αυτό ξέρω αν μου αρέσει. θα προτιμούσα να ζήσω. φαντάζομαι κι εσείς το ίδιο θα διαλέγατε. έχουμε πάνω κάτω την ίδια ηλικία. δηλαδή εγώ έχω μείνει για πάντα 17 χρονών. ενώ εσείς μπορείτε να ζήσετε. με όποιες δυσκολίες... αλλά θα ζήσετε… 

αν μετανιώνω..; που βρέθηκα στο πολυτεχνείο εκείνη τη μέρα..; και πού αλλού να ήμουν;

είχα ένα ελάττωμα πάντα. όπου έβλεπα ότι συμβαίνει κάτι που με αφορά, έτρεχα προς τα εκεί... πάντα έτρεχα... κι όταν έβλεπα ότι ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος στα μέτρα μου, πάλι έτρεχα... είχα ακούσει  και τη φράση «πέτρα που κυλά, δε χορταριάζει» και την είχα πάρει πολύ σοβαρά. φαντάζομαι κι εσείς το ίδιο κάνετε... τρέχετε να αλλάξετε τη ζωή σας, τρέχετε να ζήσετε, να ερωτευτείτε, να ξεφύγετε από ό,τι σας κυνηγά, να κυνηγήσετε το όνειρό σας... εκείνη τη μέρα, δεν είχα σταματημό, από το πρωί... έτρεχα να κουβαλήσω τρόφιμα, να μεταφέρω τραυματίες, έτρεχα κι έλεγα ότι αυτό το τρέξιμο δεν έμοιαζε με άλλα... ένιωθα τη ζωή μου να αποκτά νόημα... το τρέξιμο δεν ήταν για να ξεφύγω από κάτι... ήταν τρέξιμο να ζήσω... εγώ και οι άλλοι... και δε θα σταματούσα με τίποτα, αν δε με σταματούσε εκείνη η σφαίρα...»

Θέμα: παιδεία (παρουσίαση)

 Σχεδιάγραμμα για την Έκθεση της Γ' (με τη βοήθεια του Αϊνστάιν...)

Η παρουσίαση σε μορφή κειμένου : εδώ


Για το δημιουργικό σχολείο, θέμα πανελληνίων: εδώ

Ενδιαφέρουσα και η σχετική διάλεξη του Ευγένιου Τριβιζά:

                         

Η στάση των ξένων δυνάμεων στην Ελληνική Επανάσταση

            από τη "Μηχανή του χρόνου"

Μπορεί να προβληθεί μετά τις 3 πρώτες ενότητες 

(Συνέδριο Βιέννης-Κινήματα-Ελλην. Επανάσταση).

Στόχος να εμπεδωθούν οι πολιτικές διεργασίες στο εσωτερικό του νεοσύστατου κράτους 

σε συνδυασμό με τα ευρωπαϊκά συμφραζόμενα

και να προκύψει γόνιμη συζήτηση για διαχρονικές έννοιες όπως "διπλωματία", "ισορροπία δυνάμεων", "επεμβάσεις" κλπ.

Με αφορμή το βίντεο μπορεί να γίνει επέκταση σε κατοπινές συμμαχίες 

με βάση το ακόλουθο φύλλο εργασίας και την παρουσίαση χαρτών:

α) ισορροπία δυνάμεων-συμμαχίες

β) παρουσίαση ( χάρτες συμμαχιών)

πρόταση για τη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου

Βίντεο όπου ενσωματώνονται εικόνες,απαγγελίες,τραγούδια,ντοκιμαντέρ και ταινίες..:

"Παιδιά της Ελλάδος...παιδιά του κόσμου"

το concept είναι ''βλέμμα παιδιών-βλέμμα προς παιδιά'', γι' αυτό ξεκινάει με φωτογραφίες παιδιών και το ποίημα του Αναγνωστάκη "Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια.." και τελειώνει με τη φωτό του μικρού Αργύρη απ' το Δίστομο..

                   Β’ Παγκόσμιος πόλεμος     

    α.   παιδιά του πολέμου- παιδιά του Χίτλερ (εικόνες)

    β.   άνοδος Χίτλερ/ναζισμού στη Γερμανία (από βίντεο National Geographic και Ν. Γεωργιάδου ''Το αυγό του φιδιού'')

    γ.   απόσπασμα από ταινία «Η Λίστα του Σίντλερ»

    δ.   ντοκιμαντέρ «Άουσβιτς»

    ε.   απόσπασμα από ταινία «Το κύμα»

    στ. μέθοδοι προπαγάνδας στη ναζιστική Γερμανία (Powerpoint της συμβούλου Μεσσηνίας Β. Σακκά)

         [εδώ ταιριάζει να παιχτεί ο ''Σπιούνος'' του Μπρεχτ]

                    Η Ελλάδα στον Β’ Παγκόσμιο

        α.  Ιταλική επίθεση 28^ης Οκτωβρίου 1940, «ΟΧΙ» («Εμείς οι Έλληνες», Σκάι)

        β.  Γερμανική Κατοχή: Δίστομο Βοιωτίας (από ντοκιμαντέρ «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη»)​

Όπου ακούγεται ορχηστρικό κομμάτι: τραγουδά η χορωδία.

ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ: Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Υλικό απ'το "Φωτόδεντρο" : εδώ

μικρασιατική καταστροφή: συναισθηματική προσέγγιση/ενσυναίσθηση

   Η συνέντευξη: Φιλιώ Χαϊδεμένου    

      

Το τραγούδι: Θα με δικάσει

      

               Θα με δικάσει ο κούκος και τ’ αηδόνι

                          μα στην Αγιάσο σταυρουδάκι μου χρυσό

                   τις νύχτες που θα πέφτει άσπρο χιόνι

           οι Τσέτες θα κρεμάνε το Χριστό.

           Στον ουρανό που κάναμε ταβάνι

           δε βλέπουμε τις νύχτες ξαστεριά.

             Κουρσάροι, Φράγκοι, Βενετσιάνοι

                      μάς πούλησαν για γρόσια και φλουριά.

                 Στην Τροία μεγαλώνουνε τα στάχυα

                       και στην Αγιάσο σε μιαν έρμη εκκλησιά

       ζωγράφισε ο Θεόφιλος με αίμα

   το χάρο να φοράει θαλασσιά.

                                        

                                   στίχοι Μιχ. Μπουρμπούλης, μουσική Δ. Λάγιος

το άπιαστο προπό

          Βασίλη Καραβίτη


   Το άπιαστο Προ-πο


Ωραία λοιπόν.
Ας συνεχίσουμε κι απόψε την κουβέντα μας.
Για πόλεις που θα βρούνε το νέο σφυγμό τους
γι' ανθρώπους που θα φέρουνε νεόκοπους προορισμούς
για νέους κώδικες επαφής που θα εφεύρει το σώμα
για λέξεις παρθένες που θα αχρηστέψουν τη μόνωση
για σιωπές ακόμα εύφορες που θα συντηρούν το πάθος
γι' άγνωστες νέες συγκινήσεις που περιμένουνε πιστούς
για νέα ρίγη που ζητάνε επιδερμίδες
για νέα σχήματα που θα απορροφήσουν τις μοναξιές
για νέα συνθήματα που θα στρατολογήσουν οπαδούς
για νέες ευαισθησίες , νέες αισθήσεις , νέες διαστάσεις
για παιδιά χωρίς τους μύθους των μεγάλων
για σπίτια χωρίς δωμάτια υπηρεσίας για ένα νέο κόσμο χωρίς τα σύνορα που ξέρουμε.

Κουβέντα ας γίνεται όσο θέλετε.
Εγώ το ξέρω προ πολλού:
αυτό το δεκατριάρι δεν πιάνεται με τίποτα.

                                από τη συλλογή Λυπομανία[1989]



ποιο είναι αυτό το 13άρι;

όποιος το κυνηγάει με μανία θυμίζει...πχ τον Δον Κιχώτη;


γιατί δεν πιάνεται με τίποτα; 
μήπως κάνουμε κάτι λάθος...;

σίγουρα δεν πιάνεται με τίποτα;

και η ου-τοπία; 

ορισμός από βικιπαιδεία 

-Τι είναι η ουτοπία;

-Η ουτοπία βρίσκεται στον ορίζοντα. Είναι αυτό που όταν κάνω δύο βήματα, απομακρύνεται τέσσερα. Όταν προχωράω τέσσερα βήματα, απομακρύνεται οκτώ. Όσο μακριά και

να πάω, δεν μπορώ να τη φτάσω, ποτέ.

-Και τότε, τι νόημα έχει;

-Μα, είναι αυτό που σε κάνει να προχωράς!

                                  Eduardo Hughes Galeano

"ου_τοπίες" και "δυσ_τοπίες"
στη θρησκεία...στην πολιτική...

Utopia

More presentations from TRITO LYKEIO

      

       Φαρμάκι απ' τον ουρανό,νύχτα στην πολιτεία,μέσα σε όνειρο πικρό
ξυπνάει μια μελωδία.Ω! δεσποινίς μου ουτοπία,
                  δεν έχει εδώ άλλες καρδιές να κάψεις.Φύγε για άλλο αστερισμό κι αν σου βρεθεί κάτι καλό,να μας φωνάξεις.

[τραγούδι του αγγελάκα]

στ' αλήθεια δεν πιάνεται με τίποτα;

με τίποτα;

έστω,με τίποτα.έχει σημασία;

Ο Δαρείος του Κ.Π.Καβάφη

Μια  εφαρμοσμένη πρόταση διδασκαλίας, με τους μαθητές πιο ενεργητικούς, αλλού λιγότερο, κι αλλού περισσότερο..

καβάφη, δαρείος from πεντάλ σχολικό

με αφορμή το "tabula rasa" του Λοκ, σύνδεση με Πολιτική Παιδεία και Αντιγόνη

tabula rasa: προεκτάσεις from πεντάλ σχολικό

μύγα-φιλοσοφία: εκλεκτικές σχέσεις..

     Σωκράτης

"ἐὰν γάρ με ἀποκτείνητε, οὐ ῥᾳδίως ἄλλον τοιοῦτον εὑρήσετε, ἀτεχνῶς ―εἰ καὶ γελοιότερον εἰπεῖν― προσκείμενον τῇ πόλει ὑπὸ τοῦ θεοῦ ὥσπερ ἵππῳ μεγάλῳ μὲν καὶ γενναίῳ, ὑπὸ μεγέθους δὲ νωθεστέρῳ καὶ δεομένῳ ἐγείρεσθαι ὑπὸ μύωπός  τινος, οἷον δή μοι δοκεῖ ὁ θεὸς ἐμὲ τῇ πόλει προστεθηκέναι τοιοῦτόν τινα, ὃς ὑμᾶς ἐγείρων καὶ πείθων καὶ ὀνειδίζων ἕνα ἕκαστον οὐδὲν παύομαι τὴν ἡμέραν ὅλην πανταχοῦ προσκαθίζων." [Απολογία]

= Γιατί αν με θανατώσετε, δεν θα βρείτε εύκολα άλλον όμοιό μου, κολλημένο στ' αλήθεια, αν και αυτό είναι λίγο γελοίο για να το πω, πάνω στην πόλη από τον θεό, όπως ακριβώς πάνω σε άλογο εύσωμο και ράτσας, το οποίο λόγω του μεγέθους είναι νωθρό και έτσι έχει ανάγκη μια αλογόμυγα για να το ξυπνά. Κάπως έτσι νομίζω ότι με έχει βάλει πάνω στην πόλη ο θεός, για να προσπαθώ να σας ξυπνώ και να σας νουθετώ και να σας επιπλήττω τον καθένα, χωρίς να σταματώ όλη τη μέρα να κολλώ πάνω σας παντού. [μετάφραση Ν. Τζιράκη]

         Βιτγκενστάιν

"Το πρόβλημα της μύγας που παγιδεύτηκε μέσα στο άδειο μπουκάλι είναι πως, ενώ υπάρχει διαφυγή,δεν μπορεί να τη βρει και φτερουγίζει νευρικά χωρίς να βρίσκει άκρη. Είναι μάταιο να υποδείχνεις στη μύγα πώς θα βγει, γιατί, ενώ εσύ ξέρεις τι θα έκανες, αν ήσουν μύγα, αυτή δεν ξέρει τι να κάνει, γιατί δε σκέφτεται όπως εσύ. Ανάλογα, οι προσπάθειες να δοθούν απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα μένουν συχνά ατελέσφορες, γιατί αυτά είναι έτσι διατυπωμένα, που να προϋποθέτουν διανοητικές δυνατότητες που πραγματικά δεν έχουμε. Αν χαμηλώναμε τους τόνους μας και αναδιατυπώναμε τα ερωτήματα με λιγότερο φιλόδοξες αξιώσεις, θα μπορούσαμε ίσως να αναμένουμε πιο θετικά αποτελέσματα". 
                                          [μετάφραση Π. Χριστοδουλίδη]

Το χαϊκού του Χ. Βλαβιανού για το φιλόσοφο:

       Θα βγει η μύγα
       απ’ το μπουκάλι; Ιδού
       το ερώτημα.

        Ντεκάρτ

Ο Ντεκάρτ ανακάλυψε το (Καρτεσιανό) «Σύστημα Συντεταγμένων», παρατηρώντας μια μύγα να περπατάει σ' ένα ταβάνι με πλακάκια. 

         μικρή γεύση για το σύστημα συντεταγμένων εδώ

       

αξιοποίηση χαϊκού στη φιλοσοφία

Επιλογή ορισμένων χαϊκού 
του Χάρη Βλαβιανού για μια διαφορετική προσέγγιση 
φιλοσόφων και θεωριών τους.

-πρόταση: να συνθέσουν οι μαθητές τα δικά τους 


   17 συλλαβές σε τρεις στίχους: 5, 7, 5 συλλαβών

Περισσότερα για χαϊκού: 
Βικιπαιδεία, ψηφιακό σχολείο(1), ψηφιακό σχολείο(2),
δημιουργίες μαθητών Κύπρου


παρουσίαση του βιβλίου εδώ

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Δεν ήσουν εσύ
που πάλι στο ποτάμι
βούτηξε. Άλλος.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ
Είμ’ ο πιο σοφός,
και ούτε μιαν αράδα
δεν έχω γράψει.

ΠΛΑΤΩΝΑΣ
Όλα τα κομφόρ
το σπήλαιο! Έχει και
τηλεόραση!

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ένας ο σκοπός:
ευδαιμονία.{Μπάτλερ
και γιοτ αν έχεις…}

LUDWIG WITTGENSTEIN
Θα βγει η μύγα
απ’ το μπουκάλι; Ιδού
το ερώτημα.

όταν το κλείσιμο μιας έκθεσης σου φτιάχνει τη διάθεση...

σε επίλογο (καλής σε γενικές γραμμές) έκθεσης με θέμα τη βαθύτερη επαφή με την ελληνική γλώσσα:

"Δεν πρέπει να επιτρέψουμε την υποβάθμιση της μητρικής μας γλώσσας γιατί ''τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου'', όπως έλεγε κι ο γνωστός γλωσσολόγος Λούντβιχ Φρανκενστάιν... .

''το παιδί με το ποδήλατο'' των αδερφών Νταρντέν

                                     συνέντευξη των δημιουργών και κριτικές εδώ

μαθαίνοντας τις τεχνικές του σινεμά

αντί προλόγου...

Καλό είναι πριν τη δημιουργία μιας μαθητικής ταινίας,
να πάρουν πρώτα όλοι οι εμπλεκόμενοι (δάσκαλοι και μαθητές)
μια μικρή γεύση από τις τεχνικές του σινεμά.

Ακολουθεί μια σχετική παρουσίαση:

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  ► Ιστολόγιο  2LYKPOLSINE, A blog about cinema   ΕΔΩ
     από την Κινηματογραφική ομάδα του 2ου ΓΕΛ Πολίχνης Θεσσαλονίκης.
     όπου και οι σημειώσεις του Π. Χούρσογλου: « Στάδια μιας ταινίας»

  ► «Η κινηματογραφική αφήγηση», έκδοση του προγράμματος  «Πάμε σινεμά;»,
       επιμέλεια Αντώνης Κιούκας, διαθέσιμο ΕΔΩ
  ► «Κινηματογράφος» του Βαγγέλη Καλαμπάκα, εκπαιδευτικό υλικό για τα κέντρα
       δια βίου μάθησης,  διαθέσιμο ΕΔΩ

  ► «Η γλώσσα του κινηματογράφου», του Νίκου Θεοδοσίου, διαθέσιμο ΕΔΩ
  ► Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων ΔΔΕ Χίου, πρόγραμμα cineμάθεια :
       υλικό για τα στάδια παραγωγής μιας ταινίας, διαθέσιμο  ΕΔΩ
 
  ► «Διδακτικές προτάσεις για το μάθημα της λογοτεχνίας», επιμ. Β. Αποστολίδου- Ελ.
      Χοντολίδου, έκδοση προγράμματος «Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων 2002-2004
        διαθέσιμο εδώ:   ΕΔΩ

  ► «Η κινηματογραφική ταινία στο μάθημα της λογοτεχνίας στην ελληνική εκπαίδευση»,
      της Αικ Γιωτοπούλου, διαθέσιμο ΕΔΩ

  ► «Παρουσίαση ποιοτικών χαρακτηριστικών σχετικά με τις βιντεοσκοπήσεις των
       μαθημάτων», της Π. Σύμπα, διαθέσιμο ΕΔΩ

                  Είδη πλάνων

            ένα παράδειγμα από γύρισμα

             ένα παράδειγμα από σκηνικά

ΟΔΗΓΟΙ ΜΑΘΗΣΗΣ (TUTORIAL):

--από την Εκπαιδευτική τηλεόραση ΕΔΩ

--από τον Καρπό:
                   για την εικόνα

                         για τον ήχο

-- από το Howemake:
         για το μοντάζ με χρήση Movie Maker

--από GreamersTV:
                       για το μοντάζ με Hitfilm Express

                   ...good luck..

σχέσεις εφήβων μέσα από μαθητικές ταινίες, αξιοποίηση στη Γλώσσα της Α' Λυκείου

CHOICE, από το 2ο ΕΠΑΛ Καλαμάτας

ΔΕΝ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ, από το 1ο ΕΠΑΛ Κορδελιού

Αυτή που είμαι, από το 1ο ΕΠΑΛ Κορδελιού

 χτίζοντας ένα πολύχρωμο σχολείο, από το 5ο ΓΕΛ Βέροιας

                                                                   

''δεν έχω όρεξη για μάθημα''

         από το Γυμνάσιο Κανήθου Χαλκίδας

                  

Φιλοσοφία Β' : θεωρίες για το νόημα των λέξεων, εμπέδωση και επέκταση

Με την ολοκλήρωση θεωριών νομιναλιστών- Βιτγκενστάιν,

                      ασκήσεις:

1. «Το παλιό ρόδο υπάρχει μόνο ως όνομα, κρατάμε γυμνά ονόματα», γράφει ο Έκο στο μυθιστόρημά του "Το όνομα του ρόδου". Να κατατάξετε την άποψή του σε μία από τις θεωρίες για το νόημα, παρουσιάζοντας συγχρόνως τις βασικές της θέσεις. 

2.α. Αφού παρατηρήσετε τη χρήση του ρήματος "βλέπω",εξηγήστε με ποια από τις θεωρίες για το νόημα συνδέεται το ακόλουθο κείμενο:

"Η γιαγιά μου τώρα τελευταία παραπονιέται ότι γέρασε πια και δε βλέπει καλά. Όταν της θυμίζουμε ότι αρνήθηκε να φορέσει γυαλιά, απαντά: «Τώρα βλέπω τι σφάλμα έκανα». Έπειτα ξεκινά τις ιστορίες από τα παιδικά της χρόνια και μας τονίζει διαρκώς ότι έχουν δει πολλά τα μάτια της. Τελειώνει συνήθως με την προτροπή: «Να έρχεστε να με βλέπετε». Κι ο παππούς την αποπαίρνει: «Άσε τα παιδιά ήσυχα και κοίτα να σε δει κανένας γιατρός..» Κι εκείνη απαντά: «Ο παππούς σας ποτέ δεν με είδε με καλό μάτι, τώρα θα αλλάξει..;»

  β. Γράψτε ένα αντίστοιχο δικό σας κείμενο χρησιμοποιώντας άλλη λέξη (πχ ''δίνω'' ή "κάνω") ανατρέχοντας σε λεξικό για τις διαφορετικές σημασίες της λέξης.

3. α.Ακούστε το τραγούδι του Φ. Δεληβοριά "Λέξεις" και σχολιάστε συγκεκριμένους στίχους συνδέοντάς τους με τις θεωρίες για το νόημα των λέξεων. 
                   

    β.Εναλλακτικά: δημιουργήστε μια παρουσίαση των στίχων του τραγουδιού.
                    --παράδειγμα παρουσίασης:

                       

προτεινόμενη ιστοσελίδα για τη διδασκαλία των αρχαίων

Η σελίδα "Ελληνικός Πολιτισμός" του συναδέλφου Γιάννη Παπαθανασίου μεταξύ άλλων παρέχει υλικό για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών σε Γυμνάσιο και Λύκειο  ΕΔΩ
Ειδικότερα για την Α' Λυκείου μαζί με το πρωτότυπο κείμενο παρατίθενται: μεταφράσεις,συντακτική ανάλυση και σχόλια.
Ελκυστικό μέσο για αξιοποίηση είτε στην τάξη,είτε στο σπίτι από το μαθητή.

Ελληνικά,το τέλος του Θηραμένη: παράλληλα κείμενα

                        " Κριτίᾳ τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ "

                      αναπαράσταση κότταβου

Σε συσχετισμό με την ειρωνική φράση του Θηραμένη οι μαθητές μπορούν να σχολιάσουν

--τα τελευταία λόγια διάσημων προσωπικοτήτων:  εδώ και  εδώ

--την κατάληξη της απολογίας του Σωκράτη όπως την παραδίδει ο Πλάτωνας  εδώ 

--τις φράσεις που αποδίδονται στον Αθ. Διάκο:

«Ούτε σε δουλεύω [υπηρετώ] πασά, ούτε σ' ωφελώ κι αν σε δουλεύσω»,
«Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θελ’ να πεθάνω»,
«Για ιδές καιρό που διάλεξε
  ο χάρος να με πάρει
  τώρα π' ανθίζουν τα κλαδιά
  και βγάζει η γης χορτάρι»

Συνειρμικά πάμε στην "Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη" του Σαββόπουλου

''Το τραγούδι αυτό γράφτηκε το ’68, στο Παρίσι, που κάναμε βόλτες στα οδοφράγματα. Ήταν ο Μάης του '68, έτσι; Το τραγούδι ήταν εμπνευσμένο από τον Τσε Γκεβάρα, από την υπέροχη εκείνη αφίσα, όπου βλέπεις έναν όμορφο νέο, με την επανάσταση στα μάτια του, που είναι χαμογελαστός και έχει και ένα πούρο. Για αυτόν το έγραψα, χωρίς να αναφέρεται βέβαια πουθενά το όνομά του, ούτε και κανένα άλλο όνομα μες στο κείμενο του τραγουδιού - στον τίτλο μόνο αναφέρεται ο στρατηγός της Ρούμελης. Λοιπόν, όταν ήρθε η ώρα να το ηχογραφήσω -μιλάμε τώρα το '69- μου λέει ο Πατσιφάς, αυτό δεν πρόκειται να περάσει από τη λογοκρισία, δεν γίνεται. Οπότε έκανα αυτό που καταλάβατε, έβαλα ότι είναι ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη, με την πεποίθηση ότι τον στρατηγό της Ρούμελης και γιο της καλόγριας, όπως τον λέγανε τον Καραϊσκάκη, δεν θα τον ενοχλούσε να χρησιμοποιηθεί ως κάλυψη για τον Τσε Γκεβάρα. Αλλά και ο κομαντάντε Τσε, εάν εγνώριζε τον Καραϊσκάκη, πολύ ευχαρίστως θα δεχότανε να καλυφθεί από αυτόν. Χαίρομαι πάντως που το παίζουνε στα σχολεία στην 25η Μαρτίου, είναι ό,τι πρέπει.'' Δ. Σαββόπουλος

--τη φωτογραφία του Ν. Μπελλογιάννη, του "ανθρώπου με το γαρύφαλλο", που κρατούσε στη δίκη του και ενέπνευσε τον Πικάσο:

       

καθώς και τη φράση που είπε στο δεσμοφύλακα:  ''πάμε για καθαρό αέρα,ε;'',
ξημερώματα Κυριακής  που δεν γίνονταν εκτελέσεις:  μηχανή του χρόνου

--τον αποχαιρετισμό "καληνύχτα ντε.." της Μαργαρίτας Περδικάρη του Δ. Χατζή:

    Όταν οι Γερµανοί την τουφέκισαν, στις αρχές του καλοκαιριού του 1944, λίγο πριν την απελευθέρωση, η Μαργαρίτα δεν είχε πατήσει ακόµη τα είκοσι χρόνια της. Το λιγνό κορµί της βάσταξε µ’ απίστευτη αντοχή όλες τις κακουχίες της φυλακής, το στόµα της έµεινε κλεισµένο σ’ όλα τα µαρτύρια που µαθεύτηκε πως της κάνανε. Και στάθηκε µπροστά στο απόσπασµα χαµογελώντας το πικρό χαμόγελο των Περδικάρηδων. Αυτό το τελευταίο για το χαµόγελο τό ’πε ο παπάς, που, µε την απαραίτητη παρουσία του στις θανατικές εκτελέσεις, επικυρώνει, στ’ όνοµα του Καίσαρος, την απόδοση της ψυχής στο Θεό. Ο ίδιος είπε πως, όταν σήκωσαν τα ντουφέκια, η µικρή Μαργαρίτα κούνησε το χέρι της κι είπε ένα ακατανόητο καληνύχτα, µάλιστα δεν είπε καληνύχτα, είπε ακριβώς – “καληνύχτα ντε…”

    Ήταν η πρώτη γυναίκα στη δική µας πόλη που πέθαινε µε τέτοιον τρόπο. Ως τα τότε οι γυναίκες εκεί ξέρανε µόνο να πεθαίνουν αµίλητες στο κρεβάτι ή το στρώµα τους απ’ αρρώστιες κι από γεράµατα, πεθαίνανε πάνω στη γέννα ή τη λεχωνιά τους, από το µαράζι της φτώχειας, της κακής παντριάς ή της ξενιτιάς των αντρών τους και των παιδιών τους – τέτοια πράµατα π’ ο καθένας τα βρίσκει πολύ φυσικά. Αν πεις και για τις γυναίκες των Περδικάρηδων από το δικό τους το σόι, οι γυναίκες των Περδικάρηδων πέθαιναν από γεροντοχτικιό, από κρίσεις νευρικές και καρδιακές –γεροντοκόρες το πλείστον. Τελευταία στο σόι τους η Μαργαρίτα πέθανε κι αυτή ανυµέναια”.

               Δ. Χατζής, Το τέλος της μικρής μας πόλης, Το ροδακιό, Αθήνα 2007


--να σχολιάσουν την εικόνα του ετοιμοθάνατου Φορτίνο Σαμάνο, υπολοχαγού του Ζαπάτα στην Μεξικανική επανάσταση του 1910, ο οποίος στέκεται αγέρωχος μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Η φωτογραφία αυτή ενέπνευσε τον Θ. Παπακωνσταντίνου να γράψει το ομώνυμο τραγούδι.

«Όταν διάβασα τη λεζάντα της φωτογραφίας ανατρίχιασα. Η στάση του Φορτίνο Σαμάνο δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα. Ίσως γι’ αυτό με συγκίνησε. Οι τωρινοί άνθρωποι, με τη συμβολή της τηλεόρασης, έχουμε υποστεί δύο σημαντικές ήττες: Από τη μια, έχουμε εθιστεί στον πόνο και στον θάνατο των άλλων –μέχρι και ζωντανή αναμετάδοση πολέμων έχουμε παρακολουθήσει– και από την άλλη, ακριβώς επειδή νομίζουμε ότι είμαστε πάντα στη θέση του θεατή, όταν χτυπήσει την πόρτα μας κάποια συμφορά ή ο ίδιος ο θάνατος ξαφνιαζόμαστε και τρομάζουμε». Θ.Π.

        

Ο στιχουργός δίνει το λόγο διαδοχικά σε τρεις "πρωταγωνιστές": 

Ο Φορτίνο Σαμάνο καπνίζει και σκέφτεται:

«Είμαι ότι δεν έζησα, είμαι η βροχή που θα `ρθει

να δροσίσει άγνωστων γυναικών το κορμί.

Βράδυ στα κρεβάτια τους πως στενάζουν ξαναμμένες

ποιος Σαμάνος έφερε τούτη τη βροχή…»

Ο στρατιώτης με τ’ όπλο σημαδεύει και σκέφτεται:

«Με μια κίνηση απλή θα του κλέψω ότι έχει ζήσει

είμαι ένας μικρός θεός, είμαι ένα στοιχειό.

Πάνω από το αίμα του αύριο εδώ την ίδια ώρα

ερπετά θα σέρνονται όπως κάνω κι εγώ…»

Το τελευταίο τσιγάρο κι εκείνο σκέφτεται:

«Θα γίνω γέλιο να κρυφτώ σε παιδιά που ξεφαντώνουν

ο καιρός θα χάνεται ώσπου κάποιο απ’ αυτά

θα φωνάξει «Λιμπερτά!» κι όπως θα κοιτάει τις κάννες

θα βρεθώ στα χείλη του σαν τσιγάρο ξανά…»

Θηραμένης- Κριτίας: πρόταση δραματοποίησης στα Ελληνικά του Ξενοφώντα

          Χωρισμός σε ομάδες:

1.α.σύνταξη σύντομου διαλόγου-στιχομυθίας δύο πρωταγωνιστών είτε πριν τη δίκη είτε κατά τη διάρκειά της, είτε λίγο πριν ο Θηραμένης πιει το κώνειο και ειρωνευτεί τον Κριτία.
   β. καταγραφή βασικών σκηνοθετικών οδηγιών για θεατρική απόδοση του διαλόγου.

2. α. διαμόρφωση ''ρεπορτάζ'' με τα κύρια σημεία της δίκης και εστίαση σε ένα ή δύο στιγμιότυπα, σε συνδυασμό με συνέντευξη πρωταγωνιστών ή και κάποιου βουλευτή.
    β. καταγραφή βασικών σκηνοθετικών οδηγιών για θεατρική απόδοση.

3. α. καταγραφή συνομιλίας δύο βουλευτών μετά τη δίκη, ενδεχομένως στην αγορά ή σε σπίτι με παρέμβαση γυναίκας που απορεί ή εκφράζει ενστάσεις..
    β. καταγραφή βασικών σκηνοθετικών οδηγιών για θεατρική απόδοση.

  ακόμη μία προτεινόμενη δραστηριότητα:

σκίτσο ή σκίτσα με πρωταγωνιστές δίκης ή βουλευτές,ή και κάτι πιο σουρεαλιστικό: πχ πορτραίτο του Θηραμένη με απόδοση πολλών και διαφορετικών χαρακτηριστικών-διαθέσεων ή απόδοση της μεταστροφής βουλευτών("ἡ βουλὴ δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα...ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν")

 κωμικογράφημα μαθήτριας [ολόκληρο εδώ ]

Φιλοσοφία: ερωτήσεις τράπεζας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3.

Ενότητα 1η

1.Να αναδιατυπώσετε σύντομα τις βασικές θέσεις του αρχαίου σκεπτικισμού(61).

2.Πώς συνδέεται ο αρχαίος σκεπτικισμός με την επιδίωξη της «αταραξίας»(61);

3.Να αναδιατυπώσετε το κεντρικό σκεπτικιστικό επιχείρημα του Ντεκάρτ(62-63).

4.Να αναδιατυπώσετε τα επιχειρήματα με βάση τα οποία ο Ντεκάρτ αποδεικνύει την ύπαρξη του Θεού(63).

5.Να αναπτύξετε με συντομία το φιλοσοφικό περιεχόμενο της πρότασης του Ντεκάρτ «cogito, ergo sum» (=σκέφτομαι, [άρα] υπάρχω), με αναφορά και στη χρήση του συμπερασματικού ergo (=άρα)[σ. 63 και 80).

6.Να εξηγήσετε γιατί, σύμφωνα με ορισμένους φιλοσόφους, η απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού καταρρίπτει τον μεθοδολογικό σκεπτικισμό του Ντεκάρτ (63).

7.Ο σκεπτικισμός του Ντεκάρτ χαρακτηρίζεται με τα επίθετα «ακραίος» και «μεθοδολογικός». Να αιτιολογήσετε τους χαρακτηρισμούς (62-63).

Ενότητα 2η

1.Να καταγράψετε τα βασικά επιχειρήματα των ορθολογιστών σχετικά με την πηγή της γνώσης (79).

2.Πώς απαντούν οι εμπειριστές στον ισχυρισμό των ορθολογιστών ότι η γνώση μας για τον κόσμο πηγάζει από τον νου;(81)

3.Ποια είναι η προσθήκη του Λοκ στην εμπειριστική συλλογιστική;(82)

4.Τι θα σας απαντούσε ο Χιουμ αν τον διαβεβαιώνατε ότι ο ήλιος αύριο θα ανατείλει οπωσδήποτε; (83)

5.Να δικαιολογήσετε τον χαρακτηρισμό της προσέγγισης του Καντ στο ζήτημα της πηγής της γνώσης ως συνθετικής.(84)

6.Με ποιον τρόπο ο Καντ υπερβαίνει το εμπόδιο της παθητικής αιτιολόγησης στη διαδικασία της μετατροπής μιας πεποίθησης σε γνώση; (84)

ΟΡΙΣΜΟΙ

Ενότητα 1^η:

σκεπτικισμός(σελ 60), αταραξία ψυχής, (61), ισοσθένεια λόγων (61),«τρόποι» (Αρχαίοι Σκεπτικιστές)[61].

Ενότητα 2^η:

ορθολογισμός(ρασιοναλισμός) [79], προ-εμπειρική γνώση [79], εναργείς ιδέες (Ντεκάρτ) [80], έμφυτες ιδέες (Ντεκάρτ) [80], εμπειρισμός [81], στοιχειώδεις πεποιθήσεις ή ιδέες (81), θεμελιώδης και πρωταρχική γνώση (81), εσωτερική αίσθηση–αναστοχασμός (Λοκ) [82], «άγραφος χάρτης» (Λοκ) [82], εποπτείες (Καντ) [84], εγγενείς μορφές εποπτείας (Καντ)[84], φαινόμενα (Καντ)[84], πράγματα καθεαυτά (Καντ) [84],   υπερβατολογική γνώση [85], κατηγορίες (Καντ)[85]