Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2012

ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ,εισαγωγική εργασία


ΣΤΑΔΙΟ Α’: συγκρότηση  4 ομάδων

ΣΤΑΔΙΟ Β’ : αξιοποίηση του ιστότοπου   http://www.isotita-epeaek.gr
   ( ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ ΕΚΠ/ΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΘΕΜΑΤΩΝ  
             ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠ/ΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ )
                   
Ομάδα α’ : γυναίκες σε καθεστώτα της Ανατολής
                άρθρα ημερήσιου και περιοδικού τύπου
                           Ανθρώπινα δικαιώματα
                               άρθρα:
                      Αφγανιστάν, Το Πέπλο του τρόμου
                      Ιράν, ο νόμος ορίζει ότι η γυναίκα ισοδυναμεί με το μισό του άντρα                           

Ομάδα β’ : γυναίκες στην «άγρια» Δύση
                   άρθρα ημερήσιου και περιοδικού τύπου
                          → Ρόλοι & στερεότυπα
                               άρθρα:
                           Η γυναικεία φύση και άλλες ιστορίες τρόμου
                           Εικόνες της σύγχρονης γυναίκας

Ομάδα γ’ : η Μπάρμπι σε Ανατολή και Δύση
                 άρθρα ημερήσιου και περιοδικού τύπου
                             Ρόλοι & στερεότυπα
                            άρθρο: Αναλύοντας την Μπάρμπι
                           →  Ανθρώπινα δικαιώματα
                            άρθρο: Η Φούλα που εκτόπισε την Μπάρμπι

Oμάδα δ’ : γυναίκες που ξεχώρισαν
                    φωτογραφικό υλικό
                            Ιστορία(αναζήτηση στο google βιογραφίας Ιωάννας της Λωραίνης)
                            Συγγραφείς
                       (αναζήτηση βιογραφίας  Simone De Beauvoir, Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου)
                            Τέχνη :
                    βιογραφία Ελένης Μπούκουρα-Αλταμούρα και Θάλειας Φλωρά-Καραβία από το wikipedia


Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 2012

ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ,εισαγωγικές παρατηρήσεις



 Ερωτήματα προς διερεύνηση

→ Σχέσεις δύο φύλων: ποιες είναι οι μορφές τους;
πχ σχέση εργασιακή, φιλική,………………………………………

→ Ποια χαρακτηριστικά διαμορφώνουν μια ιδανική σχέση;
Πχ διάλογος,……………………………………………………

→ Ποια είναι η πραγματικότητα;
Ποια εικόνα/αντίληψη έχει ο άντρας για τη γυναίκα κι η γυναίκα για τον άντρα;
Πώς συμπεριφέρεται ο ένας στον άλλο;

→ Πώς επηρεάζει τις σχέσεις ανδρών-γυναικών η κοινωνία και η εποχή στην οποία ζουν;

→ Η τέχνη και ειδικότερα η λογοτεχνία πώς παρουσιάζει τα δύο φύλα;
    Αναπαράγει ή ανατρέπει τις καθιερωμένες αντιλήψεις και πρακτικές ;
[πχ Όμηρος: Ελένη, Ανδρομάχη-Έκτορας,Πηνελόπη-Οδυσσέας.......
      Ευριπίδης: Ελένη-Μενέλαος,Άλκηστις-Άδμητος,Μήδεια-Ιάσονας.........]



«It’s nice to have a girl around the house»(=είναι καλό να έχεις μια γυναίκα στο σπίτι).
Από μόνη της η φράση παραπέμπει σε... κατοικίδιο. Κι όμως πρόκειται για διαφήμιση. Για να καταλάβουμε τι ακριβώς διαφημίζει, θα πρέπει να διαβάσουμε τα... ψιλά γράμματα: «Μπορεί να ήταν «γυναίκα –τίγρης», αλλά ο ήρωας μας δεν χρειάστηκε καν να πυροβολήσει για να την ρίξει στο πάτωμα. Με ένα βλέμμα στο Mr. Leggs παντελόνι του, ήταν έτοιμη να γίνει χαλί να την πατήσει.....». Ναι λοιπόν, με ένα καλοσιδερωμένο παντελόνι
Mr. Leggs, ακόμα και οι πιο ατίθασες γυναίκες γίνονται... χαλί και μάλιστα τιγρέ!



Στερεότυπα→ Προκαταλήψεις→ Διακρίσεις→Σεξισμός

Στερεότυπα φύλου
Είναι κοινωνικές αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες ορισμένα προτερήματα, μειονεκτήματα, μορφές συμπεριφοράς αποδίδονται στα άτομα, ανάλογα με το αν αυτά τα τελευταία είναι άνδρες ή γυναίκες. Υπάρχουν πολλά κοινωνικά στερεότυπα: άλλα βασίζονται στην ηλικία, άλλα στη φυλή, ή στην κοινωνική τάξη, στη θρησκεία, το βάρος κλπ. Τα στερεότυπα φύλου, όμως, έχουν την ιδιομορφία ότι χωρίζουν το πληθυσμό σε δυο ομάδες: όλα τα άτομα κατηγοροποιούνται είτε ως άνδρες είτε ως γυναίκες.
πχ  - Όλες οι γυναίκες είναι φλύαρες…       
      - Όλοι οι άντρες είναι εγωιστές….
      - Οι γυναίκες είναι κακές οδηγοί….       

      - Οι άντρες δεν είναι τρυφεροί…...(συνεχίστε)

→Τα στερεότυπα οδηγούν στην προκατάληψη

Προκατάληψη
Η προκατάληψη είναι μια αρνητική στάση απέναντι στα μέλη μιας μειονότητας απλά και μόνο επειδή ανήκουν σ’ αυτήν. Οι προκατειλημμένες γνώμες είναι αβάσιμες και εσφαλμένες, διότι συνήθως δεν σχηματίζονται μέσα από προσωπικά βιώματα, αλλά αντίθετα βασίζονται σε περιορισμένη ή και ανύπαρκτη πραγματική γνώση των μελών της ομάδας. Οι προκαταλήψεις επομένως βασίζονται κατά μεγάλο μέρος στα στερεότυπα και σε ανακριβείς και μεροληπτικές πεποιθήσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά μιας μειονότητας.

→Η προκατάληψη οδηγεί στη διάκριση, δηλαδή στην άνιση μεταχείριση

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην προκατάληψη και στη διάκριση;
● Η προκατάληψη είναι μια δυσμενής προδιάθεση – ένα συναίσθημα, μια πεποίθηση, μια στάση.
Η διάκριση είναι δράση (= η συγκεκριμένη πρακτική της άνισης μεταχείρισης).
Η προκατάληψη οδηγεί συχνά στην άνιση μεταχείριση, αλλά όχι απαραίτητα. Με άλλα λόγια, μπορεί να είσαι προκατειλημμένος και να μην ενεργείς σύμφωνα με τις προκαταλήψεις σου.
Παράδειγμα: Ως πρόεδρος μιας πολυεθνικής εταιρίας, πρέπει να προσλάβεις κάποιον για μια κενή θέση. Ο υποψήφιος με τα περισσότερα προσόντα είναι ένας Μαύρος. Εάν αρνηθείς να τον προσλάβεις και προσλάβεις αντί γι’ αυτόν έναν λευκό υποψήφιο με λιγότερα τυπικά προσόντα, διαπράττεις φυλετική διάκριση. Εάν όμως προσλάβεις τον μαύρο υποψήφιο, παρά τις προκαταλήψεις σου, τότε αυτό είναι ένα παράδειγμα προκατάληψης χωρίς άνιση μεταχείριση.

Σεξισμός
Οι προκαταλήψεις και οι άνισες συμπεριφορές που αφορούν το φύλο ονομάζονται σεξισμός.
→Κατά του σεξισμού αναπτύχθηκε ο λεγόμενος φεμινισμός: το κοινωνικό κίνημα που αποβλέπει στην πλήρη χειραφέτηση της γυναίκας και στην κοινωνικοπολιτική της εξίσωση με τον άνδρα. (στα λατινικά femina = γυναίκα)


ΜΟΡΦΕΣ ΣΕΞΙΣΜΟΥ:
- Στο οικογενειακό περιβάλλον: παραδοσιακός διαχωρισμός των ρόλων των φύλων, με τον άντρα να αναλαμβάνει την κερδοφόρα και κοινωνικά αναγνωρισμένη εξωτερική εργασία και τη γυναίκα να περιορίζεται στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού και της οικογένειας, με μη-αναγνώριση του κοινωνικού ρόλου και της εργασίας της εκεί- απλήρωτη και κρατικά ανασφάλιστη εργασία στα οικιακά και στη μητρότητα, διακρίσεις και έλλειψη μέριμνας για ανύπαντρες μητέρες και παιδιά χωρίς αναγνωρισμένο πατέρα……..….….(συνεχίστε)
- Στο χώρο εργασίας: χαμηλότεροι μισθοί για τις γυναίκες, υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και διακρίσεις στις προσλήψεις , εχθρικό εργασιακό περιβάλλον με εκδηλώσεις μίσους ή άσκηση σεξουαλικών πιέσεων, απολύσεις ή διακρίσεις κατά των εγκύων γυναικών, έλλειψη βρεφονηπιακής φροντίδας για μητέρες που φροντίζουν τα παιδιά τους, πρακτικές «γυάλινης οροφής» [glass ceiling]—ένα ανομολόγητο αλλά υπαρκτό όριο που εμποδίζει τις γυναίκες καριέρας από την πρόσβαση στα ανώτερα κλιμάκια μιας εργασιακής ιεραρχίας. Το 1995 στις Η.Π.Α. (βάσει επίσημων στοιχείων του Υπουργείου Εργασίας), οι λευκοί άντρες αποτελούσαν το 43% του εργατικού δυναμικού, αλλά κατείχαν το 95% των ανώτερων και ανώτατων διευθυντικών θέσεων.
- Στην εκπαίδευση: ………………
- Στην κοινωνία: μερική ή και ολική άρνηση ανθρώπινης υπόστασης ή αυτονομίας στις γυναίκες, έκθεση των γυναικών σε περισσότερες μορφές βίας (π.χ., κλειτοριδεκτομή, παράνομη διακίνηση γυναικών[trafficking])………

ΑΣΚΗΣΗ
Αναζητήστε στερεότυπα για άντρες ή γυναίκες που αναπαράγουν ή ανατρέπουν:
- οι διαφημίσεις: …………………
[για αναζήτηση στο google πληκτρολογήστε : η προβολή της γυναίκας στη διαφήμιση]

- η ποπ μουσική: …………………

- ο κινηματογράφος (ο παγκόσμιος κι ο ελληνικός-παλιός και σύγχρονος):………
     πχ Στέλλα, Δεσποινίς Διευθυντής, Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα....
      →στην απάντησή σας (1-2 παράγραφοι) να δώσετε χαρακτηριστικά παραδείγματα



Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2012

τελειώνει το καλοκαίρι;



βροχή επιστροφής [κική δημουλά]
Εγώ, όταν θα μεγαλώσω
θα γίνω Σεπτέμβριος, έλεγε ο Αύγουστος

Έβρεξε δω λιγάκι.
Δοκιμαστικά σαν έλεγχος
αν λειτουργούν καλά οι πτώσεις.
Όπως χτυπάνε κάθε τόσο ξαφνικά οι σειρήνες, δοκιμαστικά,
αν λειτουργεί καλά ο τρόμος του πολέμου.
Ελάχιστη βροχή,
ίσα που την πλατάγισε στο στόμα του
το χώμα τη σταγόνα
-καθώς δοκιμαστής κρασιών-
μόλις που πρόλαβε η υγρόεσσα ευωδιά
παραπονιάρα να τριφτεί
πάνω στα περιβόλια.

Δέναν οι παραθεριστές
στις σχάρες των αυτοκινήτων την Αθήνα,
μαρσάραν τις βαλίτσες τους και φεύγαν.
Πεθαίναν απ’ τη ζήλια τους τα σπίτια
κοιτώντας τα τροχόσπιτα
στην Εθνική Οδό του Σεπτεμβρίου.
Απ’ τ’ ανοιχτά παραθυράκια τους,
μικρά όσο ένα σάντουιτς ματιάς,
κουρτινάκια φτερακίζαν κατά έξω,
νάιλον γλάροι εμπριμέ, δεμένοι.
Λοξά στημένη
νανούριζε τα τέλια της
μια κιθάρα ηλιοκαμένη.

Ευτυχώς βελτιώθηκε
το βιοτικό επίπεδο της βάρκας.
Γίνανε βάρκες κατοικίδιες
-αστυφιλία των σκαριών.
Αστραφτερές, εξωλέμβιες,
πάνω στα τρέιλερ κουρνιασμένες,
ακολουθούν τ’ αφεντικά τους,
σκυλάκια ράτσας
χωρίς καθόλου τρίχωμα θαλάσσης.
Γαύροι πηδάνε κατά πάνω,
μια τελευταία ασημένια περιέργεια.

Κάτι θα την πονέσει απόψε τη βραδιά
γι’ αυτό το "προς το τέλος".
Αν έχει ξαστεριά
θα πιει κάποιο παυσίπονο αστέρι.

Εγώ θα μείνω ακόμα λίγο.
Μήπως και ξαναβρέξει.
Να σε ξεπλύνω λίγο.
Είσαι μες την αλμύρα και τ’ αλάτια
από τότε που ήμουνα θάλασσα.
από τη συλλογή "το τελευταίο σώμα μου"


τελειώνει ποτέ το καλοκαίρι;



με την πρώτη σταγόνα της βροχής...















τελειώνει;

λες αλήθεια; τελειώνει;
Η ΑΥΤΟΨΙΑ 

Λοιπόν,ευρέθηκε ο χρυσός της λιόριζας να’χει σταλάξει 
στα φύλλα της καρδιάς του. 

Κι απο τις τόσες φορές οπου ξαγρύπνησε,σιμά στο κηροπήγιο, 
καρτερώντας τα χαράματα,μια πυράδα 
παράξενη του’χε αρπάξει τα σωθικά. 

Λίγο πιο κάτω απο το δέρμα,η κυανωπή γραμμή 
του ορίζοντα έντονα χρωματισμένη.Και άφθονα ίχνη 
γλαυκού μέσα στο αίμα. 

Οι φωνές των πουλιών,που’χε σ’ώρες μεγάλης μοναξιάς 
αποστηθίσει,φαίνεται να ξεχύθηκαν όλες μαζί, 
τόσο που δεν εστάθη βολετό να προχωρήσει 
σε μεγάλο βάθος το μαχαίρι. 

Μάλλον η πρόθεση άρκεσε για το Κακό, 

Που τ’αντίκρισε- είναι φανερό-στη στάση 
την τρομαχτική του αθώου.Ανοιχτά,περήφανα τα μάτια του, 
κι όλο το δάσος να σαλεύει ακόμη πανω 
στον ακηλίδωτον αμφιβληστροειδή. 

Στόν εγκέφαλο τίποτε,πάρεξ μιά ηχώ ουρανού καταστραμμένη. 

Και μονάχα στην κόγχη απο τ’αριστερό του αυτί,λίγη, 
λεπτή,ψιλούτσικη άμμο,καθώς μέσα στα όστρακα. 
Όπου σημαίνει ότι πολλές φορές είχε βαδίσει πλάι 
στην θάλασσα,κατάμονος,με το μαράζι του έρωτα 
και τη βοή του ανέμου. 

Όσο γι’αυτά τα ψήγματα φωτιάς πάνω στην ήβη, 
δείχνουν ότι στ’αλήθεια πήγαινε ώρες πολλές μπροστά, 
κάθε φορά που έσμιγε με γυναίκα 

Θά’χουμε πρώιμους καρπούς εφέτος 

                                                      [οδυσσέας ελύτης]




κι ήταν ωραίο; πόσο ωραίο;

κι αν όντως τελειώνει,τι έρχεται μετά;

..και τα παιδιά γίνονται ξανά μαθητές..

Σελίδα γραπτού [ζακ πρεβέρ]

Δύο και δύο τέσσερα
τέσσερα και τέσσερα οχτώ
οχτώ κι οχτώ κάνουν δεκάξι.
Επαναλάβατε! λέει ο δάσκαλος.
Δύο και δύο τέσσερα
τέσσερα και τέσσερα οχτώ
οχτώ κι οχτώ κάνουν δεκάξι.
Μα να το πουλί-λύρα
που περνά στον ουρανό.
Το παιδί το βλέπει,
το παιδί το ακούει,
το παιδί το φωνάζει:

Σώσε με,

παίξε μαζί μου,
πουλί!
Τότε το πουλί κατεβαίνει
και παίζει με το παιδί.
Δύο και δύο τέσσερα.
Επαναλάβατε! λέει ο δάσκαλος.
Και το παιδί παίζει,
το πουλί παίζει μαζί του…
Τέσσερα και τέσσερα οχτώ
οχτώ κι οχτώ κάνουν δεκάξι
δεκάξι και δεκάξι πόσα κάνουν;
Δεν κάνουν τίποτα δεκάξι και δεκάξι
και προπάντων όχι τριάντα δύο
έτσι ή αλλιώς
και φεύγουν.
Και το παιδί έκρυψε το πουλί
μες στο θρανίο του
κι όλα τα παιδιά
ακούν το τραγούδι του
κι όλα τα παιδιά ακούν τη μουσική
κι οχτώ κι οχτώ στη βόλτα τους φεύγουν
και τέσσερα και τέσσερα και δυο και δυο
στη βόλτα τους το σκάνε
κι ένα κι ένα δεν κάνουν ούτε ένα ούτε δύο
ένα ένα το ίδιο φεύγουν.
Και το πουλί-λύρα παίζει
και το παιδί τραγουδάει
κι ο καθηγητής φωνάζει:
Πότε θα πάψετε να κάνετε τον καραγκιόζη!
Μα όλα τ’ άλλα παιδιά
ακούν τη μουσική
και οι τοίχοι της τάξης
σωριάζονται ήσυχα.
Και τα τζάμια ξαναγίνονται άμμος
το μελάνι ξαναγίνεται νερό
τα θρανία ξαναγίνονται δένδρα
η κιμωλία ξαναγίνεται ακρογιαλιά
το φτερό ξαναγίνεται πουλί.



..καλοί μαθητές ή κακοί μαθητές,πάντως μαθητές..όχι πια παιδιά..

                            πορτρέτα μαθητών σε σχολικό βιβλίο : εδώ


όσο για το καλοκαίρι,
σιγά μην τελειώνει..



υστερόγραφα:

ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ 


Ο καημός του θανάτου τόσο με πυρπόλησε, 
που η λάμψη μου 
επέστρεψε στον ήλιο. 

Κείνος με πέμπει τώτα μέσα στην τέλεια σύνταξη 
της πέτρας και του αιθέρος, 

Λοιπόν,αυτός που γύρευα,ε ί μ α ι. 

Ώ λινό καλοκαίρι,συνετό φθινόπωρο 
Χειμώνα ελάχιστε, 

Η ζωή καταβάλλει τον οβολό του φύλλου της ελιάς 

Και στη νύχτα των αφρόνων μ’ενα μικρό τριζόνι 
κατακυρώνει πάλι το νόμιμο του Ανέλπιστου. 

                                      [οδυσσέας ελύτης


από την εφημερ. ελευθεροτυπία


ΠΑΡΑΔΟΞΑ

Λάθη τεσσάρων εποχών

του Ευγένιου Αρανίτση

Ως προς τα λάθη μας, των ανθρώπων, και δεν είναι λίγα, υπάρχουν τέσσερις εποχές ή περίοδοι στη ζωή. Το μαθαίνεις εκ των υστέρων. Πρέπει να πω ότι, αν δεν είσαι εντελώς αναίσθητος, αυτή η συγκυρία της αναδρομικής κατανόησης δεν έρχεται ούτε αργά ούτε νωρίς αλλά ακριβώς εδώ και σήμερα, σαν το θρόισμα μιας ενδόμυχης αλλά δραστικής επικαιρότητας, ένα στιλπνό παρόν που δονείται διακριτικά. Θυμίζει, αν προτιμάτε, τη διαύγεια της ατμόσφαιρας μετά τη βροχή.

Αρχικά, όταν είσαι παιδί (Χειμώνας), η ζωή σου ξετυλίγεται ελικοειδώς και μετ' εμποδίων, σε μια μακρά και δύσκολη περίοδο αδεξιοτήτων και σφαλμάτων που σε αφήνουν ανυπεράσπιστο στη μοχθηρία των συνεπειών, και για τα οποία, συνήθως, δεν έχεις ιδέα. Φυσικά, τα επισημαίνουν οι άλλοι, ενήλικοι άλλοι ως επί το πλείστον, μόνον που δεν είσαι καθόλου σίγουρος αν η κριτική τους είναι όντως βάσιμη, χώρια που σου φαίνεται αμείλικτη. Τι υπήρξε σφαλερό και τι σωστό θα το μάθεις πολύ αργότερα, μέσα από τις περιπέτειες του Εγώ, αισθηματικές, μεταφυσικές, επαγγελματικές, ιδίως εκείνες που σε φέρνουν σε σύγκρουση με το Εγώ των διπλανών, στον τρομερό συνωστισμό των Εγώ και των Εσύ. Να υποπτευθείς εγκαίρως ότι το Εσύ είναι, απλούστατα, το Εγώ σε φάση αντικατοπτρισμού, αποκλείεται. Ποτέ δεν παρατηρήθηκε στον πλανήτη μας έλλειψη νάρκισσων.

Κατόπιν, στη μετεφηβική φάση (Ανοιξη), ενήλικος ήδη, τουλάχιστον τυπικά, θα αρχίσεις να κατανοείς εν μέρει ή εν όλω τα λάθη σου, αν όχι την ερμηνεία τους, αν όχι τον μηχανισμό τους, πάντως το ότι πράγματι τα διέπραξες. Σιγά σιγά, ανεβαίνουν στην επιφάνεια όλα τα σκοτεινά και αδιευκρίνιστα σημεία και ίχνη, και το τοπίο ξεκαθαρίζει, όπως για κάποιον που συνέρχεται από πνιγμό με τεχνητή αναπνοή. Μπορείς τώρα να ξεχωρίσεις τις αποχρώσεις του ονείρου και να δεις, για παράδειγμα, ότι το να αγωνίζεσαι να κατακτήσεις γυναίκες που δεν είναι ικανές να κατακτηθούν, αποτελεί την πιο αποτελεσματική μέθοδο στην περίπτωση που προτιμάς να μείνεις μόνος σου και να καθησυχάσεις έτσι τον υπόγειο τρόμο της συναναστροφής. Θα ήταν απίθανο να το γνωρίζεις αυτό στην Γ' Λυκείου, οσονδήποτε προικισμένο και αν ήταν το ένστικτό σου.

Τα λάθη, τότε, αναδύονται εν είδει φωτεινών κρυστάλλων, μέσα απ' τα οποία διακρίνεις όλες τις παραμορφώσεις, όλες τις διαθλάσεις της επιθυμίας και της έντασης εξαιτίας της οποίας λοξοδρομούσες προς τα αδιέξοδα και τις επαναλήψεις. Καταλαβαίνεις ότι εκείνο ή το άλλο σφάλμα ήταν συμπτώματα μιας αναπηρίας εκδηλωνόμενης στην προθυμία να υπηρετείς, εν αγνοία σου, τον θάνατο, όχι τη ζωή, δηλαδή μια κατάσταση όπου τα πάντα γίνονται και ξαναγίνονται ίδια και απαράλλαχτα, όπως στο σύμπαν της τσιγκουνιάς ή της διαστροφής ή της χαρτοπαιξίας. Διότι πρώτα μαθαίνουμε το θάνατο και κατόπιν τη ζωή· αυτό το γνωρίζει η κάθε μάνα που έχει βάλει το μωρό της για ύπνο.

Ειδικά επειδή τα λάθη είναι των άλλων, λοιπόν, καταλαβαίνεις περιέργως ότι δεν φταίνε οι άλλοι για ό,τι δυσάρεστο σου συμβαίνει αλλά μάλλον εσύ ο ίδιος που δεν το διέβλεψες ως ενδεχόμενο. Καταλαβαίνεις ότι, πλέον, δεν δικαιολογείται η παραμικρή έκπληξη. Από ένα σημείο και ύστερα τα ψυχικά κύτταρα της εμπειρίας σου αναπαράγουν το DNA τους με τη μορφή συμπαγών διδαγμάτων που σχηματίζουν αλυσίδες αβίαστων απαγορεύσεων. Η πείρα δρα σαν το Δαιμόνιο του Σωκράτη, δηλαδή αποτρεπτικά, κι εσύ κατανοείς επίσης ότι όλα ανεξαιρέτως τα λάθη που έκανες μέχρι τότε ήταν, στην ουσία, κρυφές παραλλαγές της μόνιμης, θεμελιώδους ανικανότητας να στρέψεις το βλέμμα προς τα εκεί όπου δεν σε συνέφερε να δεις. Ολες οι αποτυχίες αποτελούσαν προσωπεία του ίδιου φόβου: ιδού τι αντιλαμβάνεσαι.

Τώρα, έχοντας συνειδητοποιήσει τις δυνατότητες να πλησιάσεις εποπτικά αυτό το ένα και μοναδικό λάθος, το ιδρυτικό λάθος μιας ύπαρξης που στερήθηκε την ασφάλεια της λογικής και της αγάπης επειδή οι γεννήτορες δεν διέθεταν τέτοιο εμπόρευμα, γλιστράς χωρίς κλυδωνισμούς σε μια τρίτη κατάσταση (Καλοκαίρι) όπου, ξαφνικά, τα αμέτρητα λάθη των οποίων τα επακόλουθα σε πολιορκούν, μοιάζουν να γίνονται με ευθύνη των άλλων, όχι δική σου. Είσαι πια αρκετά ανθεκτικός και ξέρεις πως, αν σου έλεγαν να μην τους καθαρίζεις το πορτοκάλι τους με λερωμένα χέρια, θα μπορούσες κάλλιστα να τους απαντήσεις ότι για κείνον που αγαπάει δεν υπάρχουν λερωμένα χέρια, ενώ, για κείνον που μισεί, απλώς δεν προσφέρουμε πορτοκάλι εδώ πέρα, και ας πάει να το παραλάβει από τα καθαρά χέρια του σερβιτόρου.

Δεν είσαι πλέον παιδί, έχεις εξελιχθεί σ' έναν ικανό συνήγορο του Εγώ και, κυρίως, του Εσύ. Ξέρεις εν ολίγοις ότι, καθώς είπε ο Κάφκα, αν είναι να τα βάλεις με τον κόσμο, υποστήριξε τον κόσμο. Διευκόλυνέ τον να φεύγει, όπως είναι στη φύση του. Εμαθες ότι αντί να κατηγορείς τον άλλο για βλακεία, προτιμότερο είναι να του δείξεις την έξοδο. Τέλος, καταλαβαίνεις γιατί οι Ελληνες είχαν και για τα λάθη τους έναν προστάτη Θεό, τον Ερμή, τον Κύριο της επικοινωνίας, που το Εγώ μου, λιγάκι φαντασιόπληκτο, τον ονομάζει Ερμή της Τέχνης του Γράφειν.

Ετσι ζεις ανάμεσα στα λάθη των άλλων, μ' έναν τρόπο επινοητικό και πολύ πιο ψύχραιμο, τρόπο αυστηρό ή επιεική αναλόγως, ο οποίος δεν στηρίζει ούτε ακριβώς εσένα ούτε ακριβώς τον άλλον, όσο τη ρύθμιση της μεταξύ σας σχέσης, δηλαδή αξιοποιεί το απόθεμα ορισμένων πιθανοτήτων που ίσως αποδειχτούν σημαντικές για την απελευθέρωση και των δύο. Τότε, ευχής έργον, ορισμένοι φτάνουν στο κατώφλι της τέταρτης περιόδου (Φθινόπωρο), όπου αισθάνονται ότι δεν φταίνε ούτε οι ίδιοι ούτε οι άλλοι κι όπου η κακοδαιμονία προέρχεται από τους θεσμούς, από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η πραγματικότητα, δηλαδή παρουσιαζόμενη εξωτερικά πλήρης, ενώ κρύβει μια μαύρη τρύπα στη θέση της καρδιάς της. Δεν αναφέρομαι στο πεπρωμένο. Δεν εννοώ ότι οι επιθέσεις εξαπολύονται απ' τη μοίρα, όπως ας πούμε το θανάσιμο κύμα του Ειρηνικού, αλλά τις βλέπεις καθαρά να εκκινούν από τις ατέλειες του Λόγου, απ' τα κενά του Νόμου, από τις αδυναμίες του Θεού. Αυτοί οι λίγοι άνθρωποι, της τέταρτης βαθμίδας, είναι έτοιμοι να γίνουν αληθινοί επαναστάτες.

Τους αποκαλώ Ανθρώπους του Φθινοπώρου. Και να γιατί οι ιστορικοί των επαναστάσεων, όταν φτάνει η στιγμή να περιγράψουν τα προεόρτια της αναστάτωσης, αρχίζουν με τη φράση: «Βαριά σύννεφα είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται στον ορίζονται, όταν...». Βάθος συνείδησης και βαρομετρικό χαμηλό πάνε μαζί.


7 - 09/01/2005