«Το
παιχνίδι «Ταξίδι Φυγής» σχεδιάστηκε από την Αντιπροσωπεία
της Ύπατης Αρµοστείας των Ηνωµένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο.
Απευθύνεται σε µαθητές ηλικίας 13 µέχρι 16 ετών.
Μέσω του
παιχνιδιού και του συµπληρωµατικού υλικού µπορεί να συζητηθεί το θέµα
«Πρόσφυγες και Άσυλο» στην τάξη.
Παίζοντας
το παιχνίδι «Ταξίδι Φυγής», οι µαθητές µπορούν να ταυτιστούν µε τον
πρωταγωνιστή του παιγνιδιού, ένα νεαρό πρόσφυγα ο οποίος αναγκάζεται να
εγκαταλείψει τη χώρα του και αντιµετωπίζει µία σειρά από δυσκολίες και
διλήµµατα τόσο κατά τη διάρκεια της φυγής όσο και κατά την άφιξή του στη χώρα
ασύλου.
Με αυτό
το βιωµατικό τρόπο, ο µαθητής ενηµερώνεται και ευαισθητοποιείται για το τι
σηµαίνει να είσαι πρόσφυγας.
Στο
∆ίκτυο ∆εδοµένων – όπου θα βρείτε επιπρόσθετα κείµενα, πραγµατικές ιστορίες
προσφύγων, ταινίες µικρού µήκους - οι µαθητές έχουν τη δυνατότητα να ενηµερωθούν
για θέµατα ανθρωπίνων δικαιωµάτων, το δίκαιο ασύλου και για την καθηµερινή ζωή
των προσφύγων.
Στόχος
του οδηγού είναι να βοηθήσει τους δάσκαλουςνα σχεδιάσουν µαθήµατα για τις τάξεις τους.Περιέχει
εισηγήσεις για διεξαγωγή αποστολών και συζητήσεων, καθώς επίσης για ασκήσεις
και παιχνίδια ρόλων [role play] στην τάξη. »[από τον «Οδηγό για δασκάλους»]
Η ανάγκη, η επιθυμία να πετυχαίνει ο
άνθρωπος τους στόχους του, να νιώθει επιτυχημένος μέσα στην κοινωνική ομάδα
στην οποία ζει, είναι φυσική, γενετική θα έλεγα, ανάγκη του ανθρώπου. Με την
επιτυχία, από τα παιδικά κιόλας χρόνια, θεμελιώνεται η εμπιστοσύνη προς εαυτόν,
η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του. Μέσα από την ποιοτική και ποσοτική
αναλογία της σχέσης Επιτυχία-Αποτυχία, οργανώνεται ένα καλά δομημένο και
συνεκτικό «Εγώ» ή αντίθετα ένα ευάλωτο και εύθραυστο ψυχικό όργανο, που στην
πρώτη δυσκολία κλονίζεται και καταρρέει. Όταν η ανάγκη της επιτυχίας
υπηρετείται με φυσικούς όρους και τρόπους, κινητοποιεί γόνιμα τις δυνάμεις μας
και συμβάλλει στην ατομική και ομαδική πρόοδο, μέσα σε ένα κλίμα «φυσικής
άμιλλας», που όχι μόνο δεν είναι βλαπτική αλλά είναι αναγκαία για κάθε εξέλιξη.
Ο φόβος της αποτυχίας είναι οικουμενικό
ανθρώπινο χαρακτηριστικό (όσο πιο ανεπτυγμένη η κοινωνία, τόσο πιο έντονος) και
λειτουργεί ως μυθικός μηχανισμός άμυνας μπροστά στο φάντασμα, στο σύμπλεγμα
κατωτερότητας, την ανυπόφορη εκείνη αίσθηση ότι υστερούμε έναντι των άλλων,
κοινωνικά, πνευματικά, ερωτικά, εμφανισιακά, οικονομικά κ.λπ. Ίσως γύρω από
αυτό τον πρωτογενή φόβο και εξαιτίας αυτού, οργανώνει και διαπλάθει ο άνθρωπος
όλη του την προσωπικότητα. Είναι θεμελιακό συστατικό για τη διαμόρφωση της ταυτότητάς
του. Αν δηλαδή το άτομο είναι συμφιλιωμένο με τον εαυτό του και το περιβάλλον
του (διαμέσου της Αυτοεπιβεβαίωσης και Αυτοκατάφασης) ή αντίθετα είναι γεμάτο
ανασφάλειες και νευρωτικές προσεγγίσεις. Από τη στιγμή που υπάρχει το (πάντα
ανολοκλήρωτο) «Εγώ», συνδέεται άρρηκτα με το ύποπτο «Εσύ», το οποίο είναι
αντίπαλο και «εχθρικό» για την ασφάλεια και «παντοδυναμία» της ατομικότητάς
μας. Όλοι οι περίφημοι φροϋδικοί μηχανισμοί άμυνας του «Εγώ» λειτουργούν για να
κρύψουν τα κουσούρια μας, τις αδυναμίες, τους φόβους και τις ενοχές μας,
προβάλλοντας ταυτόχρονα πάνω σ' αυτή την υποκριτική βάση την υπεροχή και την
ανωτερότητά μας. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι ποιοι είμαστε εμείς αλλά ποιοι
είμαστε έναντι των άλλων. Γιατί οι «Άλλοι» είναι η διαρκής και μόνιμη απειλή
(μήπως μας ξεπεράσουν, μήπως αποκαλύψουν τις κρυμμένες μας αδυναμίες). Η
ποιότητα αυτής της αντιπαράθεσης πιστοποιεί το ήθος των ανθρώπων που την
εκφράζουν. Αρχίζει από τον απάνθρωπο και αθέμιτο ανταγωνισμό (ατομικό ή
συλλογικό) και φτάνει ως τις υψηλές και ευγενείς διαφορές ποιοτήτων• ως το
διακριτικό εκείνο αίσθημα για μια ανώτερη έκφραση και πρόταση.
Η εποχή μας με τα πρότυπά της έχει
δημιουργήσει μια φρενήρη κούρσα, έναν ιλιγγιώδη ρυθμό, μέσα σε έναν ασφυκτικό
ζωτικό χώρο• έναν υπερσυμπιεστή πάνω στην ανθρώπινη δράση, εν ονόματι του
κέρδους και της επιτυχίας. Οι μαθητές είναι αναγκασμένοι να αφομοιώνουν μια
τεράστια ύλη, συχνά άχρηστων γνώσεων, μέσα από μια στρεβλή παιδεία και
κοινωνική νοοτροπία, που αγνοούν το ουσιώδες και προκρίνουν το τυπικό (τη
βαθμολατρία, το πτυχίο, το μάστερ, το διδακτορικό). Είναι αναγκασμένοι να
πηγαίνουν σχολείο, ωδείο, φροντιστήριο, γυμναστήριο, ξένες γλώσσες κ.λπ.,
πράγματα που τα φορτίζουν αφάνταστα και τα εκτρέπουν από τους ψυχοβιολογικούς
τους ρυθμούς. Η έλλειψη αξιών κάνει πρωταθλήτρια την υλοφροσύνη. Η κουλτούρα
της εποχής μας είναι η αποθέωση του εντυπωσιασμού, του εύκολου και γρήγορου
κέρδους. Η υστέρηση πνευματικότητας. Πάνω απ' όλα το περίφημο image, το κυνήγι
των «ιδανικών» αναλογιών, οι χημικές δίαιτες για αδυνάτισμα πάση θυσία και
άλλοι καταναγκασμοί που περιέχουν την παθογένεια μιας συλλογικής Νεύρωσης, σε
όρια επιδημίας. Δεκάδες μαθητές, στην Ιαπωνία, αυτοκτονούν κάθε χρόνο όταν
αποτυγχάνουν στις εξετάσεις. Γιατί αυτό θεωρείται ύψιστη καταισχύνη και ντροπή για
την οικογένεια και την κοινωνία. Αυτά τα παιδιά είναι οι τραγικοί καμικάζι του
Τίποτα (καθώς πέφτουν από τα μπαλκόνια), οι ανήλικοι σαμουράι, για ένα κωμικό
και θανάσιμο χαρακίρι μπροστά στην αποτυχία.
Ζούμε το θρίαμβο της ατομικότητας. Του
εγωκεντρισμού. Τη μυθοποίηση της πρωτιάς. Όλα είναι ντοπαρισμένα, στο όνομα της
υπεροχής. Οι τρελές αγελάδες, τα οστεάλευρα, το ουράνιο, οι εξοπλισμοί. Να
γίνουμε πιο παραγωγικοί, πιο δυνατοί από τους άλλους. Να εξουσιάσουμε. Να
ξεπεράσουμε τον άλλον πάση θυσία. Αυτό μοιάζει να είναι το σύνθημα σε όλα τα
επίπεδα της ζωής. Με όλες τις καταστροφικές παρενέργειες. Με όλη τη σύνθλιψη
του ανθρώπινου προσώπου. Με όποιο κόστος. Είναι το αιώνιο εξουσιαστικό πρόβλημα
(σε διαφορετικές κόπιες), στη βάση της στείρας και άγονης προσπάθειας για
επιτυχία. Η στείρα αντιπαράθεση: η μαμή της βίας. Είναι η «Έρις», το «Νείκος»
του Εμπεδοκλή. Που γεννά μέτωπα. Πολέμους. Όχι γόνιμες, δημιουργικές
προσπάθειες, γιατί εκεί θα επικρατήσουν οι εχέφρονες, οι άριστοι και όχι οι
αλαζόνες και οι καπάτσοι.
Όταν το πλαίσιο της δράσης είναι
ανθρώπινο, η επιτυχία δεν γίνεται αυτοσκοπός, δε δημιουργεί οίηση. Και η
αποτυχία γίνεται αποδεκτή, αποδεικνύεται χρήσιμη. Αν πρέπει να υπάρχει «το
δικαίωμα στην οκνηρία», όπως λέει ο Λαφάργκ, έτσι νομίζω θα έπρεπε να υπάρχει
και «το δικαίωμα στην αποτυχία». Αυτό το δικαίωμα μάς συμφιλιώνει με τους
φόβους και τις αδυναμίες μας. Μας επιτρέπει να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως
είναι, χωρίς ρετουσαρίσματα και απονενοημένες εξιδανικεύσεις. Μας χαλαρώνει•
μας εξοικειώνει με τους άλλους στο ότι και εκείνοι είναι το ίδιο φοβισμένοι και
τρωτοί. Το δικαίωμα στην αποτυχία μάς απαλλάσσει από το διαρκή και μάταιο
ανταγωνισμό. Από το αίσθημα ότι διαρκώς μας απειλούν, ότι μας αφήνουν πίσω.
Οι ανατολικοί φιλόσοφοι θα απαντούσαν ως εξής,
φαντάζομαι, στο ερώτημα «αποτυχία ή επιτυχία»: Αυτός που μένει ανεπηρέαστος στη
χασούρα είναι πραγματικά σημαντικός. Αυτός που απολαμβάνει την επιτυχία και την
αποτυχία του το ίδιο είναι ο Αληθινός Αυτοκράτορας. Αυτά αυτοί. Αλλά εμείς; Μας
το λέει ο μεγάλος Καβάφης: «Υπεροψίαν και μέθην θα είχε ο Δαρείος». Εννοώντας
βέβαια πως ο βάρβαρος Πέρσης βασιλιάς Δαρείος είναι ο αιώνας μας. Και καθένας
από μας ένας μικρός Δαρείος.
β.''σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν ή και νωρίτερα;'':
προτεινόμενος τίτλος άρθρου που θα δημοσιευτεί στη σχολική σου εφημερίδα
[που δεν έχει απ' αυτό το σχολείο σου... αλλά τελοσπάντων εκεί θα το δημοσιεύσεις!]
γ.σύνδεση σχολείου με αγορά εργασίας : ταχύρρυθμα μαθήματα προσαρμογής σε νέα δεδομένα, απολυτήριο-εχέγγυο άμεσης και γρήγορης απορρόφησης/αποκατάστασης/αποπομπής
3. τέχνη :
πώς να περιορίσουμε τις σπατάλες της εν μέσω κρίσης,
πώς θα την αποκαθάρουμε από εκφυλισμούς (τύπου ''στρατευμένη''),
πώς θα διασφαλίσουμε την αφοσίωσή της σε αξίες όπως
η αισθητική ανάταση, ο άδολος λυρισμός, η αγνή πατριδοκαπηλία,
η στωικότητα, ο καταναλωτισμός , το ευρωπαϊκό όραμα , ο πολιτικός πολιτισμός,
το ''χάνομαι γιατί ρεμβάζω'',
τέλος πώς θα την εντάξουμε στο αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα
(κάπου ανάμεσα 6ης-7ης ώρας...διαλείμματος...
''κάπου ανάμεσα Τρίτη και Τετάρτη πρέπει να παράπεσε η αληθινή σου μέρα'')
4. υπολογιστές - η χρήση τους στην εκπαίδευση :
πληκτρολογώ άρα σκέφτομαι , αναρτώ άρα εκφράζομαι, copy-pastάρω άρα δημιουργώ ,
ξεφυλλίζω e-book άρα εντρυφώ , blogάρω άρα καταθέτω άποψη...
χρήσιμοι όροι για να θαμπώσεις το διορθωτή : διαδραστικότητα,ανατροφοδότηση,μεταγνωστική λειτουργία, εποπτεία,συνεργατική μάθηση με ταυτόχρονη εξατομίκευση,αντισταθμιστική αγωγή...
5. γλώσσα,
γλωσσομάθεια,ευγλωττία,αγλωσσία,γλώσσα σώματος,νοηματική,
γλώσσα νέων,ταξιτζήδων,κηπουρών,της νοικοκυράς,του αλήτη,του Ελύτη,
της φυλλάδας,της ομάδας,της Ελλάδας,
γλώσσα-απ'-τα-κόκαλα-βγαλμένη,γλώσσα-που-κόκαλα-τσακίζει,
γλώσσα μητρική(πατρική δεν έχει;),γλώσσα-που-κινδυνεύει,γλώσσα-που-δεν-κινδυνεύει,
γλώσσα-που-κινδυνολογεί,
γλώσσα φλύαρη,δειλή,εκκωφαντική,επιρρεπής,αμετροεπής,καμουφλαρισμένη,
γλώσσα-μάθημα,γλώσσα-σκέψη,γλώσσα-έκφραση,γλώσσα-ανία,
ξύλινη γλώσσα,λογοκριμένη,χείμαρρος,σιωπηλή...
ΥΓ Δεν εξαντλήσαμε τις δυνατές επιλογές γιατί : ποτέ και τίποτα δεν εξαντλείται!
Και γιατί έχουμε την (μετριόφρονα)πεποίθηση ότι έχουμε "πέσει μέσα''!!
[ΥΓ ΣΤΟ ΥΓ : κι αν ''πέσουμε έξω'', θα είναι από πρόθεση κι όχι από αμέλεια...!!!]
(Θεσσαλονίκη. Μάης τοῦ 1936. Μιὰ μάνα, καταμεσὶς τοῦ δρόμου,μοιρολογάει τὸ σκοτωμένο παιδί της. Γύρω της καὶ πάνω της, βουΐζουν καὶ σπάζουν τὰ κύματα τῶν διαδηλωτῶν - τῶν ἀπεργῶν καπνεργατῶν. Ἐκείνη συνεχίζει τὸ θρῆνο της):
Μέρα
Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη,
γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω
[…]
Γλυκέ
μου εσύ δε χάθηκες, μέσα στις φλέβες μου είσαι.
Γιε
μου, στις φλέβες ολουνών, έμπα βαθιά και ζήσε.
Δες,
πλάι μας περνούν πολλοί, περνούν καβαλλαραίοι,
όλοι
στητοί και δυνατοί και σαν και σένα ωραίοι.
Ανάμεσά
τους, γιόκα μου, θωρώ σε αναστημένο,
το
θώρι σου στο θώρι τους μυριοζωγραφισμένο.
Γιε
μου στ' αδέρφια σου τραβώ και σμίγω την οργή μου,
σου
πήρα το ντουφέκι σου, κοιμήσου εσύ πουλί μου. από τον Επιτάφιο του Γ. Ρίτσου
Αυτός που κρέμασε τον
ήλιο
στο μεσοδόκι τ'
ουρανού
κρέμεται σήμερα στο
ξύλο
ίλεως, Κύριε, γενού.
Και στ' ασπαλάθια της
ερήμου
μια μάνα φώναξε, παιδί
μου.
Με τ' Απριλιού τ'
αρχαία μάγια
με των δαιμόνων το
φιλί
μπήκε στο σπίτι
κουκουβάγια
μπήκε κοράκι στην αυλή
κι όλα τ' αγρίμια στο
λαγκάδι
πήραν το δρόμο για τον
Άδη.
Θα ξανασπείρει
καλοκαίρια
στην άγρια παγωνιά του
νου
Αυτός που κάρφωσε τ'
αστέρια
στην άγια σκέπη τ'
ουρανού
κι εγώ κι εσύ, και
εμείς κι οι άλλοι
θα γεννηθούμε τότε
πάλι.
Ν. Γκάτσος
(από το Άξιον Εστί)
ΣΕ ΧΩΡΑ μακρινή και
αρυτίδωτη τώρα πορεύομαι.
Τώρα μ’ ακολουθούν
κορίτσια κυανά
κι αλογάκια πέτρινα
με τον τροχίσκο του
ήλιου στο πλατύ μέτωπο.
Γενεές μυρτιάς μ΄
αναγνωρίζουν
από τότε που έτρεμα
στο τέμπλο του νερού,
άγιος, άγιος,
φωνάζοντας.
Ο νικήσαντας τον Άδη και τον Έρωτα σώσαντας,
αυτός ο Πρίγκιπας των
Κρίνων.
Λακωνικόν
O καημός του θανάτου τόσο
με πυρπόλησε, που η λάμψη
μου επέστρεψε στον ήλιο.
Kείνος με πέμπει τώρα
μέσα στην τέλεια σύνταξη της
πέτρας και του αιθέρος,
Λοιπόν, αυτός που γύρευα,
ε ί μ α ι.
Ω λινό καλοκαίρι, συνετό
φθινόπωρο,
Xειμώνα ελάχιστε,
H ζωή καταβάλλει τον
οβολό του φύλλου της ελιάς
Kαι στη νύχτα μέσα των
αφρόνων μ' ένα μικρό τριζόνι
κατακυρώνει πάλι το
νόμιμο του Aνέλπιστου.
Οδ. Ελύτης
"Ανάσταση: τα καλοπιάσματα του έαρος.
Ερωτευθείτε."
Ν. Καρούζος
Μεγάλη Πέμπτη
Γοερά το βλέπω
ετοιμάζεσαι
για την Ανάστασή σου.
Την πιστεύω αλλά με
θλίβει
όπως μάς θλίβουν γοερά
και κάτι άλλα θαύματα
που
επαληθεύτηκαν
αλλόκοτα:
με το μη μένοντας
κοντά μας
όπως μη μένοντας από
μεθαύριο Εσύ.
Να αναστηθείς βεβαίως
ποιος νεκρός δεν το
θέλει
ποιος υποψήφιος.
Αλλά να έμενες κάτω,
εδώ
να μένεις ο πλησίον
μας.
Όσα μάς έταξες το
είδες
δε γίνονται εκεί πάνω
εν μέσω πολυάσχολων
ιλίγγων
και στροβιλισμών της
Αναλήψεώς σου.
Θέλουνε γη αυτά τα
πράγματα
πετρώδη ακανθόσπαρτη
γι' αυτό και την
διεξήλθες τόσον αιματηρά
ίνα άρεις -Συ είπας-
όσα χάσαμε επ' αυτής.
Δε γίνεται τουλάχιστον
να μένεις
μία βδομάδα εδώ και
μια στο πατρικό σου;
Θαύμα μεγάλο είσαι πια
μπορείς
να επιβληθείς στη
διανομή σου.
Πώς πηγαινοέρχονται
καθημερινά
από εδώ εκεί από κει
εδώ
η ζωή και ο θάνατος.
Όχι όχι μη μου μιλάς
για τις αόρατες
συνεχείς εκείνες
παρουσίες. Είδαμε
σε τι μαρτύριο ψαύσεως
τυφλής μάς υπέβαλαν.
Μεγάλωσα όχι θέλω
ξεκάθαρους πια
ορατούς λογαριασμούς
ή σε αγγίζω Ιησού
ή Ανασταίνεσαι δια
παντός από κοντά μου.
Κ. Δημουλά
Έξοδος
H τελετή γινόταν στη μεγάλη σάλα, μόλις μ' είχαν ξεκρεμάσει απ' το
ηλιοβασίλεμα, με τύλιξαν μ'ένα σεντόνι, μα οι πληγές φάνηκαν στον τοίχο, το πλήθος
συνωστίζονταν στις σκάλες, ζητούσε ν' αναστηθώ, μα εγώ έπρεπε να μείνω αγνός από θαύματα, και κρυβόμουν
πίσω απ' τα παλτά των ξένων στο διάδρομο, τρώγοντας τα φύλλα από παλιά ημερολόγια,
το ξημέρωμα ήταν ωχρό πίσω απ' τις μπουκάλες,
βγήκα στο δρόμο και γονάτισα στον πρώτοπεραστικό, «γιατί το 'κανες;» με ρωτούσε ο Θεός, «είναι ο καιρός
της βασιλείας μου, Kύριε, πώς ν' αρνηθώ;» και τότε ο Θεός μού 'βαλε στο χέρι αυτό το κλειδί, έτσι
μπορώ τώρα ν' ακούω ήρεμος το ανελέητο βήμα πίσω απ' τον τοίχο, αθέατος μέσα σε όποια θεία
εικόνα.
Ήμουν τόσο μονάχος, που τα σκυλιά που με
γάβγισαν στο δρόμο ανέβαιναν τώρα μαζί μου στον ουρανό.
Τάσος Λειβαδίτης
Η άλλη λύση
Κανείς δεν σκέφτηκε
την έπαρση
που κρύβει ένα
μαρτύριο
και τι σκληρή απαιτεί
ταπείνωση κι αυτοθυσία
από αδύναμους ανθρώπους
σαν κι εμάς.
Όλοι κατανοούμε βέβαια
το άδικο
της χλεύης και του
διασυρμού
της προδοσίας.
Όμως αντί για σταύρωση
θεαματική
κι ιδίως αντί γι’
ανάσταση
εν αμφιβολία
γιατί να μη διαλέξεις
ένα τέλος
όπως έζησες, μοναχικό
γενναίο κι ευσύνοπτο
και υψηλό και δωρικό
κι αδιαμφισβήτητο;
Μια τέτοια αυτόχειρ
λύση
θα’ ταν για λίγους από
μας μια προτροπή
κι ευεργεσία για τους
υπολοίπους
καθώς θα τους στερούσε
πάσα ελπίδα
μα και τον τρόμο
κρίσης
για μια μέλλουσα ζωή.
Γ. Βαρβέρης
Με τι βιασύνη προχωρά
ο Ιησούς φέτος
προς την Ανάσταση…
παραμερίζει πανέρια
τεράστια γιομάτα βιολέτες
σπρώχνει τους αέναους παπάδες
τινάζει νευρικά προς
τα πίσω τη μαλλούρα του
το γεγονός ολοφάνερο:
βαρέθηκε.
Ν Καρούζος
2.πρωτομαγιά
Μάη, Μάη, χρυσομάη,
τί μας άργησες - Μάημ- και δε φάνηκες;
μαγιάτικο...
άνοιξε το παράθυρο να μπει δροσιά να μπει του Μάη..
