Κυριακή 24 Ιουλίου 2011

αντιγόνη : τ' αδέρφια σμίγουν τα βουνά [;]

η αντιγόνη απ' την αρχή του δράματος ξεκαθαρίζει τη στάση της και την αιτιολογεί:


Θα με βοηθήσεις να λυτρώσω τον νεκρό; [στόχος :να λυτρώσει/τιμήσει τον νεκρό αδερφό]


έτσι θα υπακούσει στους άγραφους, ηθικούς κώδικες που απαιτούν να τιμηθεί ο νεκρός, ο οποιοσδήποτε νεκρός:
[ο κρέων] θάβει σύμφωνα με το νόμο τον Ετεοκλή..όμως για το άτυχο κορμί του πολυνείκη..


ωστόσο [όπως ο ετεοκλής, που τελικά τιμάται, το ίδιο και] ο πολυνείκης δεν είναι οποιοδήποτε. είναι αδερφός της, ίδιο αίμα. το χρέος είναι ανώτερο και δεσμεύει πρώτα απ' όλους τα πιο κοντινά πρόσωπα, τις δυο αδερφές του νεκρού:
Αυτά, λένε πως ο καλός μας ο Κρέοντας έχει διατάξει για σένα και για μένα...Τώρα θα δείξεις αν είσαι από άξια γενιά ή θα τη ντροπιάσεις.


από αίσθηση καθήκοντος δηλαδή θα θυσιάσει τη ζωή της; υπακούει σε ένα παραδοσιακό ''πρέπει'';
όταν μάλιστα ξέρει καλά το τίμημα;


..Θα τον θάψω. Και θα το κάνω έστω κι αν είναι να πεθάνω. Θα κείτομαι εκεί αγαπημένη με αυτόν που έχω αγαπήσει, κάνοντας άγιο κρίμα...πηγαίνω τώρα να θάψω τον αγαπημένο μου αδερφό...
αυτά θ' αρέσουνε σ' αυτούς που αγαπώ!...άμα το νεκρό, αυτόν που μας γέννησε η ίδια μάνα, τον παράταγα άθαφτο, θα πονούσα....Δόξα δεν περίμενα λαμπρότερη απ' το να θάψω τον αγαπημένο μου...


αυτό που οδηγεί την αντιγόνη μοιάζει να ξεπερνά την εκπλήρωση του καθήκοντος και να πηγάζει από ένα βαθύ συναίσθημα αγάπης:
Δε γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για ν' αγαπώ.


αδερφική αγάπη που στοιχίζει πολύ ακριβά, που μοιάζει να είναι μοναδικό της μέλημα
στα τελευταία της λόγια λίγο πριν πεθάνει προσθέτει :


Ο άντρας μου αν χανόταν θα 'παιρν' άλλον κι αν τα παιδιά μου χάνονταν, θα 'κανα απ' άλλον άντρα, μ' αφού δε ζούνε μάνα και πατέρας πια δε γίνεται να κάνω άλλον αδερφό. Μ' αυτό το νόμο σ' έβαλ' αδερφέ μου από του Κρέοντα το νόμο πιο ψηλά κι ας λέει πως εγκλημάτησα παράτολμα.


η φράση αυτή βέβαια ξαφνικά δείχνει και μια αντιγόνη ρεαλίστρια,κυνική.ίσως.ίσως όμως δείχνει απλά και μόνο την αγάπη για τον αδερφό της, το δέσιμο που έχουν τ' αδέρφια,την εκ των πραγμάτων στενή τους σχέση.ίσως θέλει να υπερασπιστεί τη στάση της με τρόπο λογικό και το κάνει βέβαια λίγο αδέξια [πλησιάζοντας επικίνδυνα το ήθος του κρέοντα..]. το να θυσιαστείς δεν είναι μικρό πράγμα και όσο να 'ναι χρειάζεται μια γερή, χειροπιαστή βάση,ένα ''σοβαρό'' λόγο που να πείθει και τους άλλους και σένα τον ίδιο.πάντως και μ' αυτή τη φράση η αντιγόνη προβάλλει ως υπερασπίστρια των ιερών δεσμών μεταξύ των μελών της οικογένειας. 


στον πρόλογο, όμως, έδειξε κι ένα άλλο πρόσωπο. 
κι ο ετεοκλής είναι αδερφός της αλλά δεν δείχνει την ίδια συντριβή για το χαμό του.έχει δικαιολογία:αυτός τιμήθηκε όπως έπρεπε ενώ ο άλλος όχι. και εκεί πρέπει να επικεντρωθεί.
ούτε μια τρυφερή κουβέντα όμως; 
τουλάχιστον δεν εκφράζει ρητά πως τον αγαπά λιγότερο.κάπου φαίνεται πως τον νοιάζεται κι εκείνον και πως ξέρει ότι ο ίδιος θα την καταλάβαινε:

ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δεν είναι ντροπή να τιμάω τον αδερφό μου.
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Δεν ήταν αίμα σου κι ο άλλος ο νεκρός;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Αίμα μου, από την ίδια μάνα και τον ίδιο πατέρα.
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Δεν τον ντροπιάζεις, αφού τιμάς τον άλλον;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δεν θα πει ο πεθαμένος κάτι τέτοιο.



αλλά κι η ισμήνη είναι αδερφή της , ίδιο αίμα, όμως της φέρεται σκληρά :


Εγώ [θα θάψω]τον αδερφό μου, κι όχι δικό σου αδελφό, άμα δε θέλεις, δε θα φερθώ προδοτικά....
Δε θα σε παρακαλέσω κι ούτε δέχομαι, και να το θέλεις, τώρα δεν το θέλω εγώ....
Δικαιολογίες...
Μη νοιάζεσαι...
Αν συνεχίσεις να μιλάς έτσι θα σε μισήσω κι εγώ αλλά κι ο νεκρός, όταν θα πας κοντά του. Άσε με.
Κάτω στον Άδη ξέρουνε ποιος το 'κανε. Δεν αγαπώ όσους αγαπούν με λόγια...
Τον Κρέοντα ρώτα. Αυτός σε νοιάζει μόνο...


πού είναι η τρυφερότητα που έχει δείξει για τον πολυνείκη;δηλαδή αδερφή άλλη θα έκανε, αν την έχανε, ενώ αδερφό όχι; 
για να μην την αδικούμε όμως, δεν είναι αδικαιολόγητα όσα λέει.[βλέπε:προσπάθεια να  ταρακουνήσει την ισμήνη,απογοήτευση,παράπονο..]σε μια πραγματικά στενή σχέση εννοείται πως όλα εκφράζονται. τότε περισσεύουν και οι αβρότητες.άλλωστε στις τελευταίες κουβέντες που ανταλλάσσουν μαλακώνει και προσπαθεί να την προστατεύσει:



ΙΣΜΗΝΗ
Και τι κερδίζεις, να με πικραίνεις έτσι;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ο μορφασμός μου είναι από πόνο, όχι γέλιο.
ΙΣΜΗΝΗ
Τι άλλο μπορώ να κάνω εγώ για σένα;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Να σωθείς. Δε με πειράζει που γλιτώνεις.
ΙΣΜΗΝΗ
Η έρμη, και να στερηθώ τη μοίρα σου;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Εσύ διάλεξες να ζεις, εγώ διάλεξα να πεθάνω.
ΙΣΜΗΝΗ
Όμως, ό,τι μου 'ρχόταν στο μυαλό δε στο έκρυψα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Καλά έκανες. Κι εγώ έκανα ό,τι πίστευα σωστό.
ΙΣΜΗΝΗ
Να μοιραστούμε κι οι δυο το φταίξιμο.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Κρατήσου, εσύ ζεις. Εμένα η ψυχή είναι δοσμένη στους νεκρούς από καιρό, γι' αυτό και τους υπηρετώ.


είναι ανάγκη να βγάλουμε τελεσίδικο πόρισμα για το ποιον και πόσο αγαπά η αντιγόνη; για το αν εμφανίζεται αντιφατική; δεν είναι κι οι αντιφάσεις μέσα στη ζωή; εκτός κι αν θέλουμε να την βλέπουμε μονοδιάστατη..

παράλληλα κείμενα για τις σχέσεις αδελφών στο σοφοκλή, δες εδώ,
όπου αναφέρονται και κείμενα στα οποία συναντάμε την άποψη της αντιγόνης :
  ''ο αδερφός είναι αναντικατάστατος''


είναι πράγματι όμως ο αδερφός αναντικατάστατος ;
 η σχέση ετεοκλή-πολυνείκη μάλλον το διαψεύδει..
ή μήπως όχι;μήπως είναι ταυτόχρονα πολύτιμος/αναντικατάστατος αλλά και ''εχθρός''/ανταγωνιστής; δεν είναι φυσιολογικές οι προστριβές σε κάθε ανθρώπινη σχέση, πόσο μάλλον σε μια αδερφική; ο ετεοκλής με τον πολυνείκη βέβαια ξεπέρασαν τα όρια αλλά επειδή η ζυγαριά έγειρε προς τη μια μεριά, αυτό σημαίνει πως από την άλλη δεν υπήρχε καθόλου βάρος;[άλλωστε δεν σώθηκε ο ένας απ' τους δυο για να δούμε πώς θα ένιωθε χωρίς τον άλλο..]


η ελληνική και παγκόσμια μυθολογία δίνει παρόμοιες περιπτώσεις ανταγωνιστικών σχέσεων :
 ατρέας-θυέστης , κάιν-άβελ , ιακώβ-ησαύ...
πότε η διεκδίκηση της ίδιας γυναίκας, πότε η διεκδίκηση μιας περιουσίας ή της εξουσίας αρκούν για να φέρουν στην επιφάνεια κόντρες μάλλον προϋπάρχουσες.
κων/νος θεοτόκης : κάιν
για μια ψυχολογική προσέγγιση στις αδερφικές σχέσεις ενδεικτικά δες :  εδώ

ενδιαφέρον είναι και το άρθρο της Jacqueline De Romilly στο βήμα.

κι αν θέλουμε, συνειρμικά μπορούμε να φτάσουμε στην έννοια της βίας γενικότερα που ενυπάρχει στους ανθρώπους [βλέπε εμπεδοκλής : νείκος ενάντια στη φιλότητα  -το νείκος περιέχεται άλλωστε στο όνομα του ενός αδερφού της αντιγόνης] μια βία που καμιά φορά εκδηλώνεται με τη μορφή πολέμου, αδελφοκτόνου με την έννοια ότι όλοι είμαστε ''αδέρφια'',είτε ομοεθνείς είτε όχι :


Σὲ δυὸ λεπτὰ θὰ ἀκουστεῖ τὸ παράγγελμα «Ἐμπρός»
Δὲν πρέπει νὰ σκεφτεῖ κανένας τίποτε ἄλλο
Ἐμπρὸς ἡ σημαία μας κι ἐμεῖς ἐφ᾿ ὅπλου λόγχη ἀπὸ πίσω
Ἀπόψε θὰ χτυπήσεις ἀνελέητα καὶ θὰ θὰ χτυπηθεῖς
Θὰ τραβήξεις μπροστὰ τραγουδώντας ρυθμικὰ ἐμβατήρια
Θὰ τραβήξεις μπροστὰ ποὺ μαντεύονται χιλιάδες ἀνήσυχα μάτια
Ἐκεῖ ποὺ χιλιάδες χέρια σφίγγονται γύρω ἀπὸ μία ἄλλη σημαία
Ἕτοιμα νὰ χτυπήσουν καὶ νὰ χτυπηθοῦν.
Σ᾿ ἕνα λεφτὸ πρέπει νὰ μᾶς δώσουν τὸ σύνθημα
Μιὰ λεξούλα μικρὴ ποὺ σὲ λίγο ἐξαίσια θὰ λάμψει.
(Κι ἐγὼ ποὺ ἔχω μία ψυχὴ παιδικὴ καὶ δειλὴ
Ποὺ δὲν θέλει τίποτε ἄλλο νὰ ξέρει ἀπὸ τὴν ἀγάπη
Κι ἐγὼ πολεμῶ τόσα χρόνια χωρίς, Θέ μου, νὰ μάθω γιατί
Καὶ δὲ βλέπω μπροστὰ τόσα χρόνια παρὰ μόνο τὸ δίδυμο ἀδερφό μου.)
                                                                                Μ. Αναγνωστάκης


κι ο σεφέρης[μέσω του πλάτωνα] έγραψε:

Και ψυχή
ει μέλλει γνώσεσθαι αυτήν
εις ψυχήν
αυτή βλεπτέον:
τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη.


από αδελφοκτόνους πολέμους η ελλάδα κάτι ξέρει..όπως και η ισπανία για την οποία ο σκηνοθέτης κεν λόουτς γύρισε το ''γη και ελευθερία''. λίγα χρόνια αργότερα στράφηκε στα δικά του χώματα, την ιρλανδία με το ''ο άνεμος χορεύει το κριθάρι''.η ταινία αυτή, όπως κι η ''ψυχή βαθιά'' του παντελή βούλγαρη, αμφιλεγόμενες κι οι δύο , αν όχι για τις προθέσεις, σίγουρα για το αποτέλεσμα.μιλούν κι οι δύο για δύο αδελφοκτόνους πολέμους εστιάζοντας στη σχέση δύο αδερφών που είτε βρίσκονται στο αντίπαλο είτε στο ίδιο στρατόπεδο.
δες μια παρουσίαση των κριτικών που έλαβε η ταινία του βούλγαρη:
ανιστόρητη η ματιά του βούλγαρη;

κι ο γούντυ άλλεν προσέγγισε κινηματογραφικά τις αδερφικές σχέσεις στο cassandra's dream


τι χρειάζεται όμως για να μπορούν τα ''αδέρφια'' να μην υποκύπτουν στο νείκος ;
τι χρειάζεται για να ''κουβεντιάζουν ήσυχα κι απλά'';

ίσως μια δύναμη-εκφρασμένη όμως-όπως αυτή της αντιγόνης;
η αντιγόνη έτσι μπορεί να θεωρηθεί πρότυπο της φιλότητος :
          Οὔτοι συνέχθειν, ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν





αντιγόνης soundrack [3]

αντιγόνη-αίμονας


ερώτημα:
η αντιγόνη στην τραγωδία δεν συναντά καθόλου τον αίμονα; ούτε από μακρυά;
     [στη σκηνή σίγουρα όχι.αλλά στα παρασκήνια;..]

μιλούν βέβαια ο ένας για τον άλλο, αλλά όχι μαζί.
π.χ. ο αίμονας προς τον πατέρα του:

Μοιρολογάνε το κορίτσι, το πιο δύστυχο απ' όλες τις γυναίκες, που λιώνει γιατί τόλμησε να κάνει μια άγια πράξη...
Άκου και συ: Αν πεθάνει αυτή θα καταστραφεί κι άλλος...

κι η αντιγόνη όταν ακούει προσβολές απ' τον κρέοντα :


ΙΣΜΗΝΗ
Θέλεις να σκοτώσεις τη μνηστή του γιού σου;
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Υπάρχουν πολλά χωράφια γι' αυτόν να οργώσει.
ΙΣΜΗΝΗ
Ποιο ταιριαστό απ' αυτούς τους δυο, κανένα.
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Δε θέλω για το γιό μου τέτοια κακιά γυναίκα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Αίμονα, καλέ μου, ο γονιός σου σε κακολογεί!
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Πολύ με σκότισες και εσύ και ο γάμος σου.



αν όμως συναντιούνταν/συναντήθηκαν;
τι θα έλεγαν; θα σιωπούσαν;


έστω, λοιπόν ότι συναντήθηκαν.
ο αίμονας μάλλον θα μίλησε προσπαθώντας να της αλλάξει γνώμη:

κι εκείνη χωρίς να χρειαστεί να μιλήσει θα του έδωσε να καταλάβει πως :

λίγο αργότερα όμως- όταν δεν θα είναι μπροστά της ο αίμονας- θα εκφραστεί 
διαφορετικά : 

Συμπολίτες, κοιτάξτε με, περπατάω το στερνό μου δρόμο, βλέπω το φως του ήλιου για τελευταία φορά, και πια ποτέ ξανά. Στο κοιμητήρι του με σέρνει ο Άδης, ζωντανή, για του Αχέροντα την όχθη. Νυφιάτικο τραγούδι δε μ' αξίωσε ούτ' επιτάφιους ύμνους έψαλλε, αλλά παντρεύομαι το σκοτεινό ποτάμι.....
Άκλαυτη, χωρίς φίλους, χωρίς τραγούδι νυφικό βαδίζω το στερνό μου δρόμο. Είν' άδικο να μην ξαναντικρύσω το φως του ήλιου η δύστυχη. Για τον καημό μου κανείς δεν κλαίει, κανένας φίλος δε στενάζει......


αδικεί όμως τον αίμονα που θα πάει να την συναντήσει στον τάφο πια:


ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ:

Γλιστράμε μεσα στον τάφο και τι βλέπουμε! Εκείνη, να 'ναι κρεμασμένη απ' το λαιμό, με βρόγχο που 'χε πλέξει από το πέπλο της, και κείνον, να την έχει αγκαλιασμένη απ' τη μέση, να κλαίει και να δέρνεται για της αγαπημένης νύφης το χαμό, και ν' αναθεματίζει τον πατέρα του.
Χωρίς μιλιά γυρνά και τον φτύνει καταπρόσωπο, μετά τραβάει το δίκοπο σπαθί και του χιμάει. Πρόλαβε κι όρμησ' έξω ο πατέρας του. Και θυμωμένος που ξαστόχησε ο δύστυχος, τεντώνει πίσω το κορμί του και μπήγει πέρα ως πέρα το ξίφος στα πλευρά του. Μ' άνευρο μπράτσο αγκάλιασε τη νύφη και η βαριά του ανάσα μύριζε αίμα στο μαρμαρένιο μάγουλο του κοριτσιού.Τον βλέπει ο Κρέοντας και σπάραξε. Πάει κοντά, φωνάζει, ικετεύει. Ταλαίπωρε τι πας να κάνεις, τι έχεις στο μυαλό σου; Ποια συμφορά σε χτύπησε; Παιδί μου, βγες, γονατιστός σε παρακαλώ. Το παιδί τον κοιτάζει τότε με άγρια λύσσα,
Τώρα, νεκρός στην αγκαλιά της κρεμασμένης, κάνει στον Άδη τις γαμήλιες χαρές, δίνοντας έτσι μάθημα στον άνθρωπο, τι μαύρες συμφορές φέρνει η άδικη κρίση.

έγκυρες πηγές μάς ενημέρωσαν ότι τελικά συναντήθηκαν ξανά στη θάλασσα..


αντιγόνης soundtrack [2]

αντιγόνη-κρέοντας


υπόθεση εργασίας : μιλά ο κρέων κι η αντιγόνη μένει αμίλητη :


ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Εσύ, που σκύβεις το κεφάλι σου κάτω, το παραδέχεσαι, ή αρνιέσαι ότι το 'κανες;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
............ 
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Εσύ φύλακα, μπορείς να φύγεις, να πας όπου θες. Είσ' ελεύθερος πια, δε σε κατηγορώ.
Σύντομα, λοιπόν, με λίγα λόγια, πες μου: Το ήξερες πως αυτό το είχα απαγορέψει;
 
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
............
ΚΡΕΟΝΤΑΣ Και τόλμησες να το κάνεις κι ας το είχα απαγορεύσει εγώ;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
............
ΧΟΡΟΣ
Παθιασμένο σαν τον πατέρα τούτο το παιδί. Δεν το βάζει κάτω μπρος στον κίνδυνο.
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Μα ξέρε πως τα πείσματα τα πιο σκληρά λυγίζουν, ακόμα ως κι αυτό τ' ατσάλι
που είναι ψημένο στη φωτιά μπορείς να το δεις να ραγίζει και να κόβεται στα δύο. Ξέρω πως και τα πιο άγρια άλογα μ' ένα μικρό χαλινάρι μπορείς να τα δαμάσεις. Ποτέ δε μπορεί να σηκώνει κεφάλι εκείνος που είναι δούλος σε άλλους. Και το ήξερε καλά πως με περιφρονεί όταν τις διαταγές μου πήρε αψήφιστα και τώρα μας καυχιέται μ' άλλη προσβολή και μας κοροϊδεύει κιόλας για την πράξη της. Δεν είμαι εγώ λοιπόν ο άντρας, αλλά αυτή θα είναι, αν την αφήσω να πατάει τους νόμους δίχως τιμωρία. Μα είτε είναι παιδί της αδερφής μου ή και δικό μου που προστατεύει ο Δίας, δε θα γλιτώσουν αυτή κι η αδερφή της απ' το θάνατο. Κι εκείνην το ίδιο την κατηγορώ, πως πήρε μέρος στην ταφή. Φωνάξτε την εδώ. Την είδα μέσα πριν λίγο να δέρνεται και να χτυπιέται σαν τρελή. Γιατί η ταραχή προδίνει όλους αυτούς που στήνουνε συνωμοσίες στα κρυφά. Και εγώ μισώ όποιον πιαστεί να εγκληματεί και μετά πασχίζει να ομορφύνει το έγκλημά του.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
............
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Τίποτ' άλλο, πράγματι. Αν έχω αυτό, τα έχω όλα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
............
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Μόνο εσύ, ανάμεσα σ' όλους αυτούς, έχεις αυτή την άποψη.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
...........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Και συ δεν ντρέπεσαι να σκέφτεσαι διαφορετικά απ' όλους;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Δεν ήταν αίμα σου κι ο άλλος ο νεκρός;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Δεν τον ντροπιάζεις, αφού τιμάς τον άλλον;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Ναι, αν τον τιμάς εξ ίσου με τον ασεβή!
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Αυτός ήρθε για να καταστρέψει τη χώρα μας, ενώ ο άλλος σκοτώθηκε στη μάχη.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Όχι όμως ο καλός ίσα με τον κακό.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Και πεθαμένο τον εχθρό μου δεν τον συγχωρώ.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Πήγαινε τώρα στη χώρα των νεκρών κι εκεί αγάπα τους αν θέλεις να τους αγαπάς. Εγώ όσο ζω, γυναίκα δε θα με διατάξει.


η αντιγόνη δυσκολεύεται να βάλει σε σειρά όσα θέλει να του πει.κι έτσι λέει λίγες ασυνάρτητες φράσεις:

ΑΝΤΙΓΟΝΗ:


...........

Θες τίποτ' άλλο, εκτός απ' το να με σκοτώσεις;
....................


γελώντας δυνατά του τραγουδά :




............Αδελφός μου χάθηκε όχι δούλος..................


........Δόξα δεν περίμενα λαμπρότερη απ' το να θάψω τον αγαπημένο μου. 
Το ίδιο θα'λεγαν και όλοι τούτοι εδώ αν δεν τους βούλωνε το στόμα ο φόβος. 
......Μα η τυραννία γι' αυτό το λόγο επικρατεί, γιατί μπορεί να λέει και να κάνει ό,τι θελήσει.


.................Δε γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για ν' αγαπώ.......




όλη αυτή την ώρα στρέφει το βλέμμα της και στο χορό ,τους γέροντες,φίλους της οικογένειάς της,συντρόφους του πατέρα της και των αδερφών της.όμως αυτοί δεν δείχνουν ξεκάθαρα αν είναι με το μέρος της.την κοιτάζουν πότε με απορία και πότε με οίκτο.γι' αυτούς κυρίως τραγουδά:

Σάββατο 23 Ιουλίου 2011

αντιγόνης soundtrack [1]


αντιγόνη-ισμήνη

υπόθεση εργασίας: αντιγόνη κ ισμήνη συναντιούνται κ μεις ακούμε μόνο τα λόγια της μίας.εύκολα υποθέτουμε τον αντίλογο της άλλης.ο λόγος πρώτα [δικαιωματικά] στην αντιγόνη:


ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ισμήνη αγαπημένη μου, αδερφή μου, ξέρεις τι μας φυλάει ακόμα ο Δίας απ' την κακή μοίρα του Οιδίποδα; Γιατί δεν έμεινε καμιά απ' τις συμφορές, πίκρα, κατάρα, ατιμία ή ντροπή, που να μη έχουμε δοκιμάσει, εσύ κι εγώ.
Και τώρα τι 'ναι πάλι τούτη η διαταγή, που κυκλοφόρησε σε όλη η Θήβα ο στρατηγός; Άκουσες κάτι σχετικά με αυτή; Ή δεν το πήρες είδηση πως ετοιμάζουν στους αγαπημένους μας κακό μεγάλο, που ούτε σ' εχθρούς δεν ταιριάζει;
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ήμουνα σίγουρη, γι' αυτό σε φώναξα έξω απ' τις πύλες, για να τ' ακούσεις μόνη σου.
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δεν έχει αποφασίσει ο Κρέοντας να θάψει με τιμές τον έναν αδερφό μας και τον άλλον να τον αφήσει άταφο για να τον ατιμώσει; Θάβει σύμφωνα με το νόμο τον Ετεοκλή όπως ταιριάζει, λένε, σ' ένδοξους νεκρούς. Όμως για το άτυχο κορμί του Πολυνείκη, έβγαλε μια διαταγή μέσα στην πολιτεία, κανείς να μην τολμήσει, ούτε να θάψει ούτε και να το μοιρολογήσει ακόμα. Αλλά να τ' αφήσουν άκλαυτο και άταφο για να χορτάσουν λαίμαργα την πείνα τους με τις σάρκες του τ'αρπαχτικά όρνεα. Αυτά, λένε πως ο καλός μας ο Κρέοντας έχει διατάξει για σένα και για μένα. Πιο πολύ λέω για μένα και βγαίνει τώρα να τ' ανακοινώσει σ' όσους δεν το ξέρουν. Κι αν παραβεί κανείς αυτή τη διαταγή η ποινή θα είναι να πεθάνει με λιθοβολισμό, μπροστά σε όλους τους κατοίκους της πόλης. Αυτά είχα να σου πω. Τώρα θα δείξεις αν είσαι από άξια γενιά ή θα τη ντροπιάσεις.
ΙΣΜΗΝΗ
............
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Σκέψου, αν μπορείς να μοιραστείς μαζί μου αυτό που πρόκειται να κάνω.
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Θα με βοηθήσεις να λυτρώσω τον νεκρό;
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Εγώ τον αδερφό μου, κι όχι δικό σου αδελφό, άμα δε θέλεις, δε θα φερθώ προδοτικά.
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δεν έχει το δικαίωμα να με χωρίσει απ' τους δικούς μου.
ΙΣΜΗΝΗ
..........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δε θα σε παρακαλέσω κι ούτε δέχομαι, και να το θέλεις, τώρα δεν το θέλω εγώ. Εσύ κάνε όπως νομίζεις, εγώ θα τον θάψω. Και θα το κάνω έστω κι αν είναι να πεθάνω. Θα κείτομαι εκεί αγαπημένη με αυτόν που έχω αγαπήσει, κάνοντας άγιο κρίμα. Σ' αυτούς θέλω ν' αρέσω πιο πολύ, στους κάτω κι όχι σ' αυτούς που ζουν ακόμα. Γιατί για πάντα θα 'μαι κει. Συ αν το θες περιφρονείς τα όσια και τα ιερά.
ΙΣΜΗΝΗ
..........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δικαιολογίες: Εγώ πηγαίνω τώρα να θάψω τον αγαπημένο μου αδερφό.
ΙΣΜΗΝΗ
..........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Μη νοιάζεσαι. Κοίτα να είσαι εσύ καλά.
ΙΣΜΗΝΗ

ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Να το πεις! Πιο πολύ θα σε μισήσω για τη σιωπή σου, αν δεν το φανερώσεις σ' όλο τον κόσμο.
ΙΣΜΗΝΗ
..........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ξέρω ότι αυτά θ' αρέσουνε σ' αυτούς που αγαπώ!
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Μόνο αν δεν έχω πια δύναμη θα σταματήσω.
ΙΣΜΗΝΗ
...........
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Αν συνεχίσεις να μιλάς έτσι θα σε μισήσω κι εγώ αλλά κι ο νεκρός, όταν θα πας κοντά του. Άσε με. Όσο για την αποκοτιά μου είναι δικό μου πρόβλημα. Όμως τουλάχιστον θα ξέρω πως δε θα πάω ντροπιασμένη.
ΙΣΜΗΝΗ
............
ακούμε το λόγο/απάντηση της ισμήνης που δεν μπόρεσε/δεν ήθελε να δώσει στην αδερφή της:



από ένα ανοιχτό παράθυρο κάποιος τραγουδά:
                                        
                         κι η καθεμιά σκέφτεται τα δικά της [ή μήπως τα ίδια;]

η σειρά της ισμήνης να μιλήσει και της αντιγόνης να σωπάσει :
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
............  

ΙΣΜΗΝΗ
Εγώ για φίλους Αντιγόνη δεν άκουσα καμιά κουβέντα, ούτε γλυκειά ούτε πικρή αφ' ότου χάσαμε τα δυό μας αδέρφια που σκοτώθηκαν σε διπλό φονικό με το ίδιο τους το χέρι. Από τότε που ο στρατός των Αργείων έφυγε τη νύχτα νικημένος, άλλο δεν ξέρω να έγινε είτε για παρηγοριά μας είτε για να μας δώσει κι άλλη πίκρα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
...........
ΙΣΜΗΝΗ
Τι τρέχει; Φαίνεσαι να 'σαι αλαφιασμένη.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Καημένη αδελφή μου, αφού τα πράγματα είναι έτσι, τι θα μπορούσα εγώ να κάνω ή να μην κάνω;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Τι έχεις στο νου σου; Τι μπορεί να σημαίνουν τα λόγια σου;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ

ΙΣΜΗΝΗ
Όχι! Μην πεις πως θα τον θάψεις στα κρυφά όταν αυτό απαγορεύεται!
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Έστω κι αν το 'χει απαγορέψει ο Κρέοντας, δύστυχη;
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Αχ, σκέψου, αγαπημένη μου αδελφή, πως χάθηκ' ο πατέρας μας, μέσα στο μίσος και στην περιφρόνηση, όταν μαθεύτηκαν όλες οι ντροπές κι έβγαλε μόνος του τα μάτια του! Έπειτα η γυναίκα του και μάνα του, δύο ονόματα σε ένα πρόσωπο, κρεμάστηκε και έδωσε τέλος στις συμφορές της. Τρίτο κακό, τα δυο τ' αδέρφια μας μαζί, την ίδια ώρα σκοτώθηκαν χτυπημένα, με μιας, από το χέρι ο ένας τ' αλλουνού.
Τώρα κι εμείς, αν παρακούσουμε το νόμο, τις διαταγές και απειλές του τυράννου, σκέψου τι καταστροφή μας περιμένει. Πρέπει να νιώσεις πως είμαστε γυναίκες και δεν μπορούμε μ' άντρες να τα βάλουμε. Κι αφού μας κυβερνούνε δυνατότεροι, αυτά πρέπει να υπακούμε και χειρότερα.
Εγώ λοιπόν ζητάω συγνώμη απ' τους νεκρούς και θα υπακούσω σε κείνους που κυβερνούν. Το παραπάνω είναι παραφροσύνη.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
.........
ΙΣΜΗΝΗ
Δεν τα περιφρονώ, μα δεν τολμάω κιόλας να τα βάλω μ' ολόκληρη την πόλη.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Πόσο πολύ φοβάμαι για σένα, αδελφή μου!
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Τουλάχιστον να το κρατήσεις μυστικό, και εγώ δεν πρόκειται να μιλήσω σε κανέναν γι' αυτό.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ

..........
ΙΣΜΗΝΗ
Έχεις ζεστή καρδιά γι' αυτά που φέρνουν σύγκρυο.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Ναι, αν τα κατορθώσεις. Αλλά θα προσπαθήσεις τ' ακατόρθωτα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Ποτέ δεν πρέπει τ' άπιαστα να κυνηγάς.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
..........
ΙΣΜΗΝΗ
Αν το νομίζεις σωστό καν' το. Αλλά να ξέρεις, κάνεις τρέλα, όσο και να τον αγαπάς.
                        


και η αντιγόνη απαντά στην αδερφή της, όπως σε δημοσιογράφο,που της παίρνει συνέντευξη:




η ισμήνη επιμένει:



κι η αντιγόνη νομίζοντας ότι ακούει κλάμα μωρού,φεύγει και τραγουδά:



Παρασκευή 22 Ιουλίου 2011

αντιγόνη: βασικά εργαλεία

καλές μεταφράσεις π.χ. από την
 πύλη για την ελληνική γλώσσα
-ακολουθώντας τη διαδρομή: Αρχαία Ελληνική / Εργαλεία / Σώματα κειμένων/Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας / Κατάλογος κειμένων / Σοφοκλής βρίσκεσαι εδώ
-έπειτα επιλέγεις απόσπασμα π.χ. ΣΟΦ Αντ 1-99, Πρόλογος και βρίσκεσαι εδώ , δηλ. στο αρχαίο κείμενο
-αν επιλέξεις [πάνω δεξιά] Εμφάνιση Μετάφρασης θα βρεθείς εδώ , δηλ. θα βλέπεις αριστερά το πρωτότυπο και δεξιά την [παλιότερη] μετάφραση του Γρυπάρη ή την [νεότερη]μετάφραση του Μπαζάκου, αν επιλέξεις το δικό του όνομα.
ή εδώ
ενδιαφέρουσες αναλύσεις π.χ. εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ ή εδώ   [μπορεί κι αλλού..]


προσέγγιση της θεατρικής/κινηματογραφικής πλευράς του κειμένου :
πώς θα μπορούσε να παιχτεί/πώς παίχτηκε σε παραστάσεις ή σε ταινίες

μπούσουλας 1. η εκπαιδευτική εφαρμογή αντιγόνη [απ' το κέντρο μελέτης και έρευνας του ελληνικού θεάτρου-θεατρικό μουσείο]
πολλά κι ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται στην εφαρμογή: βιβλιογραφία,δημοσιεύματα,παραστάσεις από το 1900 ως σήμερα με διανομές ρόλων,φωτογραφίες,κριτικές- αν μάλιστα επιλέξεις:
Παραστάσεις- Σταθμοί υπάρχουν, στο Υλικό Παράστασης, για κάποιες απ' αυτές μικρά βίντεο/αποσπάσματα
π.χ. ο βογιατζής ως κρέων , το α' στάσιμο , η σύγκρουση κρέοντα-αντιγόνης[κιμούλη-τρικαλιώτη]

ενδιαφέρον τμήμα της εφαρμογής: οι Συνεντεύξεις πρωταγωνιστών/στριών
π.χ. της λυδίας κονιόρδου ή του γιώργου κιμούλη

μπούσουλας 2. το ψηφιοποιημένο αρχείο του εθνικού θεάτρου για τις δικές του παραστάσεις
-για την αντιγόνη διαθέτει υλικό από 10 παραστάσεις,με προγράμματα-βιβλία που διαβάζονται εύκολα και μάλιστα βιντεοσκοπημένες ολόκληρες τις παραστάσεις που σκηνοθέτησαν ο μ. βολανάκης με καραμπέτη-καζάκο  και η ν. κοντούρη με κονιόρδου-πέππα 

μπούσουλας 3. παρόμοιο αρχείο διαθέτει και το κρατικό θέατρο β. ελλάδος
ενδιαφέρον το υλικό από την παράσταση της νεανικής σκηνής :
ακόμη το κ.θ.β.ε. διαθέτει ενδιαφέρον υλικό και από την παράσταση
 αγών[παραλλαγές στην αντιγόνη του σοφοκλή]
με 13 διαφορετικές ηθοποιούς να υποδύονται την ηρωίδα
καθώς επίσης υλικό και για τις άλλες τραγωδίες του θηβαϊκού κύκλου :
  πτ π Θήβας[εδώ] και Φοίνισσαι [εδώ]
[κυρίως αυτές γιατί παρουσιάζουν τη διαμάχη Ετεοκλή-Πολυνείκη]


ΤΑΙΝΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΖΑΒΕΛΛΑ με ειρήνη παππά-μάνο κατράκη-μάρω κοντού


θέατρο της δευτέρας: αντιγόνη του ζαν ανούιγ


Υ.Γ. α]

«Χολή» για την Αλίκη-Αντιγόνη

Πριν από 18 χρόνια στην Επίδαυρο

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΙΩΝΗ/Ελευθεροτυπία


Η Αλίκη - Αντιγόνη εν μέσω του σκηνοθέτη και του συνθέτη της μουσικής του έργου
Επιδαύρια από την ερχόμενη Παρασκευή, και είπα να σταθώ (για την ιστορία και «εις μνήμην») σε μια άλλη έναρξη, πριν από 18 χρόνια, το 1990, σε μια παράσταση - πρόκληση με την τραγωδία του Σοφοκλή «Αντιγόνη». Στον ομώνυμο ρόλο η Αλίκη Βουγιουκλάκη, η οποία, έπειτα από τη μακροχρόνια θητεία της στο λεγόμενο ελαφρύ θέατρο και τον κινηματογράφο, θέλησε να δοκιμαστεί σ' αυτό τον χώρο και στην αρχαία τραγωδία, με δυο γερά «χαρτιά»: σκηνοθέτης ο Μίνως Βολανάκης (ο οποίος τον προηγούμενο χειμώνα την είχε σκηνοθετήσει στη «Σίρλεϊ Βαλεντάιν») και συνθέτης της μουσικής ο Μίκης Θεοδωράκης. Αλλά, φαίνεται, δεν αρκούσαν.

Τα «όργανα» άρχισαν με την ανακοίνωση της παράστασης. «Δεν έχει καμιά δουλειά στην Επίδαυρο», δήλωσε στο «Βήμα» ο Αλέξης Μινωτής. Και, παρά τα πλήθη των θαυμαστών της που συνέρρευσαν στο αργολικό θέατρο και την καταχειροκρότησαν, συνεχίστηκαν και την επομένη της παράστασης. Αρχικά από τους καλλιτεχνικούς συντάκτες (συμπεριλαμβανομένου και του υπογράφοντος) και στη συνέχεια από τους κριτικούς.

«Φιάσκο» και «εκμετάλλευση»

«Χολή» καταλόγισε στους επικριτές της η Βουγιουκλάκη, σε αντίθεση με το κοινό «που παραληρούσε». Ιδού μερικά «χολερικά» αποσπάσματα από τις κριτικές που γράφτηκαν:

Η πρώτη κριτική, με τίτλο «Θανάσιμο σφάλμα», ήταν από την Ελένη Βαροπούλου στο «Βήμα»:

«Το "πακέτο Αλίκη" αποδείχθηκε στην Επίδαυρο ένα τρομερό καλλιτεχνικό φιάσκο, καθώς η εντυπωσιακή και εισπρακτικά αποδοτική αλχημεία "Βουγιουκλάκη - Βολανάκη - Θεοδωράκη" έδωσε ένα σοβαροφανές, εκφραστικά ετερόκλιτο, κούφιο και βαθιά αδιάφορο θέαμα: μια παράσταση άλλοτε εικονογραφική, μελοδραματική, αισθηματολογική, σε επίπεδο δακρύβρεχτου οικογενειακού δράματος, με κακούς βασιλιάδες και αλύγιστες βασιλοπούλες, άλλοτε μοντερνίζουσα στην όψη, με αναγωγές σε συμβολισμούς και αφαιρετικά σχήματα, κι άλλοτε ηθογραφική, φολκλορική, με ψευτολαογραφικά στοιχεία και με τη θεοδωρακική μελωδία ως σανίδα σωτηρίας και υπόμνηση της ελληνικότητας».

«Νιάου νιάου η Αντιγονούλα», ήταν ο τίτλος της κριτικής του Θόδωρου Κρητικού στην «Ελευθεροτυπία»:

«Ανθρωποι σαν την κ. Βουγιουκλάκη δεν έρχονται στην ορχήστρα ενός θεάτρου με στόχο να υπηρετήσουν το όραμα ενός μέγιστου ποιητή. Ερχονται για να βάλουν τον Σοφοκλή να υπηρετήσει το φανταχτερό όραμα της δικής τους δημόσιας προσωπικότητας, του ειδώλου που συστηματικά καλλιεργούν και προωθούν προς τις μάζες. Ούτε στιγμή δεν θα σταθούν να αναρωτηθούν αν το ερμηνευτικό τους ταλέντο έχει κάτι να προσφέρει στην ποιητική μορφή της Αντιγόνης. Εκείνο που τους αποσχολεί είναι τι μπορεί να προσφέρει η Αντιγόνη σ' αυτούς. Πώς μπορούν να εκμεταλλευτούν ένα φημισμένο κείμενο, ένα επιβλητικό αρχαίο θέατρο και ένα καταξιωμένο φεστιβάλ, για να βελτιώσουν το "ίματζ" που πουλούν στο κοινό».

«Αντιγόνη σε πλαστική συσκευασία», ήταν ο τίτλος της κριτικής του Χρήστου Χειμάρα στην «Πρώτη»:

«Ας το πούμε μια και καλή. Η "Αντιγόνη" στην Επίδαυρο μέτρησε τα κύτταρα αντοχής του ήθους μας, την έκπτωση σε βαθμό εκφυλισμού του τραγικού στις μέρες μας, την παραχάραξη μέχρι κοινωνικής παθογένειας των θεατρικών γεγονότων από τους μηχανισμούς προβολής και την εξαθλίωση του καλλιτεχνικού γούστου».

Η Κατερίνα Δασκαλάκη στη στήλη της με τίτλο «Τραγικά πράγματα» στη «Μεσημβρινή»:

«...γιατί, στον Θεό σας, πρέπει να παίξει και την Αντιγόνη ντε και καλά; Δεν της φτάνει το "δικό της" κοινό; [...] Το "δικό της" κοινό τη θέλει και την αγαπάει εξίσου είτε παίζει την "Εβίτα" είτε τη "Μανταλένα". Με άλλα λόγια, η Αντιγόνη της κ. Βουγιουκλάκη ήθελε να πει στο κοινό αυτό ότι ακριβώς δεν της αρκεί. Γιατί; Είναι το ερώτημα. Αλλά το θέμα δεν ανάγεται στο πεδίο της τέχνης, άπτεται μάλλον της ψυχανάλυσης».

Και κάποιοι με κατανόηση

Στη «μέση οδό» στάθηκε η κριτική του Βάιου Παγκουρέλη, με τίτλο «Θόρυβος χωρίς αντίκρισμα...», στον «Ελεύθερο Τύπο»:

«Η δημοφιλής πρωταγωνίστρια, μη έχοντας ασκήσει τα τραγικά υποκριτικά της μέσα, καταφεύγει -με τη βοήθεια της σκηνοθεσίας και ολόκληρης της παράστασης- σε δραματικές λύσεις (η "Αντιγόνη", όμως, είναι τραγωδία, δεν είναι δράμα...). Λύσεις που συγκινούν τους θαυμαστές, καθώς μάλιστα δεν φαντάζουν "ψεύτικες" ή "μιμητικές", αλλά και που δεν προωθούν την τέχνη γενικότερα ή το συγκεκριμένο έργο και την παρουσίασή του ειδικότερα».

«Ικανά προσόντα για να υπηρετήσει κάθε είδους τέχνη», αναγνωρίζει στη Βουγιουκλάκη ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στην κριτική του με τίτλο «Λινάτσες, πλεξιγκλάς και πλήξη» στα «Νέα», στρεφόμενος ευθέως κατά του σκηνοθέτη:

«Κάπου στις τελευταίες δουλειές του κ. Βολανάκη διακρίνει κανείς μια αυτοκαταστροφική μανία. Εχεις την εντύπωση πως παρασύρει σαγηνευτικά κάποιους ανθρώπους στο χείλος του γκρεμού και τους σπρώχνει ή παραπλανητικά τους οδηγεί στο αδιέξοδο και από μακριά καγχάζει για το κατόρθωμά του».

Δυο χρόνια αργότερα η Αλίκη Βουγιουκλάκη παραδέχθηκε ότι όντως η παράσταση δεν ήταν καλή λόγω του σκηνοθέτη. *




Υ.Γ. β] αν δυσκολεύεσαι να εμπεδώσεις την εισαγωγή στο δράμα..υπάρχουν κι εναλλακτικοί τρόποι προσέγγισης: 



ο στρατιώτης ποιητής του μίλτου σαχτούρη


 ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ
      Οφειλή

Μέσα από τόσο θάνατο που έπεσε και πέφτει,
πολέμους, εκτελέσεις, δίκες, θάνατο κι άλλο θάνατο
αρρώστεια, πείνα, τυχαία δυστυχήματα,
δολοφονίες από πληρωμένους εχθρών και φίλων,
συστηματική υπόσκαψη κ' έτοιμες νεκρολογίες
είναι σα να μου χαρίστηκε η ζωή που ζω.
Δώρο της τύχης, αν όχι κλοπή απ' τη ζωή των άλλων,
γιατί η σφαίρα που της γλίτωσα δε χάθηκε
μα χτύπησε το άλλο κορμί που βρέθηκε στη θέση μου.
'Ετσι σα δώρο που δεν άξιζα μου δόθηκε η ζωή
κι όσος καιρός μου μένει
σαν οι νεκροί να μου τον χάρισαν
για να τους ιστορήσω.    


ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Ποιητική 
-Προδίδετε πάλι τν Ποίηση, θ μο πες,
Τν ερότερη κδήλωση το νθρώπου
Τ χρησιμοποιετε πάλι ς μέσον, ποζύγιον
Τν σκοτεινν πιδιώξεών σας
ν πλήρει γνώσει τς ζημις πο προκαλετε
Μ τ παράδειγμά σας στος νεωτέρους.

τί δν πρόδωσες σ ν μο πες
σ κι ο μοιοί σου, χρόνια κα χρόνια,
να πρς να τ πάρχοντά σας ξεπουλώντας
Στς διεθνες γορς κα τ λαϊκ παζάρια
Κα μείνατε χωρς μάτια γι ν βλέπετε, χωρς φτι
Ν᾿ κοτε, μ σφραγισμένα στόματα κα δ μιλτε.
Γι ποι νθρώπινα ερ μς γκαλετε;

Ξέρω: κηρύγματα κα ρητορεες πάλι, θ πες.
να λοιπόν! Κηρύγματα κα ρητορεες.

Σν πρόκες πρέπει ν καρφώνονται ο λέξεις

Ν μν τς παίρνει νεμος.


ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Το μαχαίρι

Όπως αργεί τ' ατσάλι να γίνει κοφτερό και χρήσιμο μαχαίρι
έτσι αργούν κι οι λέξεις ν' ακονιστούν σε λόγο.
Στο μεταξύ
όσο δουλεύεις στον τροχό
πρόσεχε μην παρασυρθείς
               μην ξιπαστείς
απ' τη λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων.
Σκοπός σου εσένα το μαχαίρι.











ΑΡΓΥΡΗΣ ΧΙΟΝΗΣ



Η ποίηση πρέπει να 'ναι
Ένα ζαχαρωμένο βότσαλο
Πάνω που θα 'χεις γλυκαθεί
Να σπας τα δόντια σου.

Τετάρτη 20 Ιουλίου 2011

ο καιόμενος του τάκη σινόπουλου


Κοιτάχτε μπήκε στη φωτιά! είπε ένας από το πλήθος.
Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν
στ’ αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του
μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.

Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.
Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.

Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;

Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.
Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν.

Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.
Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.

Γινόταν ήλιος.

Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.

ανάλυση : εδώ και εδώ




19 Σεπτεμβρίου 1970- Γένοβα Ιταλίας: ο Κώστας Γεωργάκης, φοιτητής της Γεωλογίας από την Κέρκυρα, αυτοπυρπολήθηκε  στη Γένοβα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το στρατιωτικό καθεστώς της χούντας στην Ελλάδα.
     Το βράδυ της 18ης Σεπτεμβρίου 1970, ο Γεωργάκης έγραψε ένα γράμμα στον πατέρα του, όπου ανέφερε:
 «Αγαπημένε μου πατέρα συγχώρεσέ με για αυτή μου την πράξη. Ο γιος σου δεν είναι ήρωας. Είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους ίσως λίγο περισσότερο φοβισμένος. Φίλα την γη μας για μένα. Μετά από τρία χρόνια βίας δεν μπορώ άλλο. Δεν θέλω να σας βάλω σε κίνδυνο εξαιτίας των δικών μου πράξεων. Αλλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς από το να πράττω σαν ελεύθερο άτομο. Κάτω οι τύραννοι, Ζήτω η Δημοκρατία. Η γη μας που γέννησε την Ελευθερία θα κατατροπώσει την τυραννία. Άμα μπορείς συγχώρεσέ με. Ο Κώστας σου.»
      Αφού τελείωσε το γράμμα, βγήκε από το σπίτι και με το 500αράκι Φιατάκι του, έφτασε στις 3 τα ξημερώματα στην Πλατεία Ματεότι της Γένοβας. Από το πορτ μπαγκάζ πήρε τρία μπουκάλια γεμάτα βενζίνη και ύστερα κατευθύνθηκε προς τα σκαλιά του Παλάτσο Ντουκάλε, στο οποίο στεγάζονταν τότε τα δικαστήρια της πόλης. Κάτω από τη μεγάλη στοά, άνοιξε τα μπουκάλια και έριξε τη βενζίνη στα ρούχα του. Μετά άναψε το σπίρτο...
      Εκείνη την ώρα στην πλατεία ήταν μόνο μια ομάδα εργατών καθαριότητας, οι οποίοι έτρεξαν να βοηθήσουν τον έλληνα φοιτητή. Όταν έφθασαν κοντά του, οι φλόγες είχαν ήδη τυλίξει το σώμα του, ωστόσο ο Κώστας Γεωργάκης είχε ακόμη το κουράγιο να φωνάξει: «Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα».
      Η Χούντα αποσιώπησε το γεγονός κι επέτρεψε τη μεταφορά της σορού του στη γενέτειρά του με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών, φοβούμενη τη λαϊκή αντίδραση. Η πράξη του αφύπνισε τη διεθνή κοινή γνώμη για την κατάσταση στην Ελλάδα, που στέναζε κάτω από την μπότα των Συνταγματαρχών.
    
Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος απαθανάτισε τη θυσία του :

         Αυτοπυρπόληση

Στον φοιτητή που αυτοπυρπολήθηκε στη Γένοβα το 1970

Ντύθηκες γαμπρός
φωταγωγήθηκες σαν έθνος.
Έγινες ένα θέαμα ψυχής
ξεδιπλωμένης στον ορίζοντα.
Είσαι η φωτεινή
περίληψη του δράματος μας,
τα χέρια μας προς την Ανατολή
και τα χέρια μας προς τη Δύση.
Είσαι στην ίδια λαμπάδα τη μια
τ’ αναστάσιμο φως
κι ο επιτάφιος θρήνος μας.